Gietrzwałd, malownicza wieś na Warmii, znana jest z objawień maryjnych oraz unikatowych dzieł sztuki autorstwa Arkadiusza Andrejkowa. Deskale to malowidła na drewnie, które powstały w ramach projektu “Cichy Memoriał”.

Arkadiusz Andrejkow, artysta pochodzący z Sanoka, zasłynął w Polsce dzięki swojemu projektowi, w którym maluje obrazy na starych drewnianych budynkach. W Gietrzwałdzie, z okazji 670-lecia lokacji wsi, stworzył 3 dzieła, inspirowane zdjęciami z rodzinnych albumów lokalnych mieszkańców. Każde z tych malowideł, przedstawiające postacie w strojach warmińskich czy rodzinne sceny, tworzy unikalną opowieść o historii wsi.

Spacer po Gietrzwałdzie to również odwiedziny w Ogrodach Gietrzwałdzkich. Te rozległe tereny rekreacyjne, które powstały dzięki wsparciu z funduszy unijnych, oferują liczne atrakcje. Wśród nich znajduje się ogród na wzgórzu z amfiteatrem, zielony pasaż nad rzeką, bulwar targowy oraz bulwar nad Giłwą z nowym mostem. Dodatkowo, w ogrodach znajdują się pomosty dla kajaków, platformy widokowe, fontanna, unikalne rzeźby oraz plac zabaw dla dzieci. Miejsca te są przystosowane również dla osób niepełnosprawnych.

Pierwsze wzmianki o Bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny pochodzą z 1352 r., kiedy to Warmińska Kapituła Katedralna wydała akt lokacyjny. W XIV w. na wzgórzu nad rzeką Giłwą powstała pierwsza drewniana kaplica, której fundacja zbiegła się z założeniem parafii. W kolejnym stuleciu, podczas wojny polsko-krzyżackiej, świątynia została zniszczona, jednak już w następnym wieku wybudowano jednonawowy kościół w stylu gotyckim. Kościół ten wielokrotnie przechodził różne modernizacje. Pod koniec XVI w. świątynia została dostosowana do stylu renesansowego, a w okresie baroku wzbogaciła się o nowe ołtarze.

Najważniejszym wydarzeniem w historii sanktuarium były objawienia Matki Bożej w 1877 r., które uczyniły Gietrzwałd jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Polsce. Matka Boża, przemawiając po polsku do 2 dziewczynek, Justyny Szafryńskiej i Barbary Samulowskiej, podkreśliła znaczenie modlitwy różańcowej.

W wyniku wzrastającego ruchu pielgrzymkowego przeprowadzono gruntowną rozbudowę kościoła. Świątynia została powiększona, otrzymując kształt krzyża łacińskiego. Dobudowano nawę poprzeczną, prezbiterium z kryptą oraz nową, murowaną wieżę, zastępując tym samym wcześniejszą drewnianą konstrukcję. Całość zwieńczono elementami neogotyckimi.

Skansen fortyfikacji w Starych Jabłonkach jest miejscem, gdzie można zobaczyć schrony bojowe z czasów II wojny światowej. Stanowi część tzw. Pozycji Olsztyneckiej – systemu niemieckich umocnień obronnych z lat 1938-1939, zbudowanego rzekomo w obawie przed atakiem Polski. Został założony w 2014 r. dzięki współpracy Związku Żołnierzy Wojska Polskiego Koło nr 5 z Ostródy oraz Nadleśnictwa w Starych Jabłonkach. 

Główną atrakcją skansenu jest odrestaurowany schron bojowy Pak 5, uzbrojony pierwotnie w armatę przeciwpancerną i dwa karabiny maszynowe. Schron ten, położony przy starej szosie z Ostródy do Olsztyna, jest w dobrym stanie i został przekształcony w małe muzeum. Wnętrze schronu zostało odtworzone z dbałością o szczegóły, w tym meble i wyposażenie z czasów wojny, np. w łóżka, stoły, skrzynie oraz piecyk na węgiel. Ekspozycja obejmuje również repliki broni, oryginalne hełmy, bagnety i mundury z tamtego okresu.

Obok schronu bojowego znajdują się także schrony bierne, które pełniły funkcję schronienia i magazynów dla żołnierzy. W sumie w okolicy jest 8 takich schronów, zlokalizowanych zarówno w obrębie wsi, jak i w lesie za jeziorem Szeląg Mały. Te konstrukcje miały na celu wsparcie obrony głównego schronu bojowego.

W sezonie letnim skansen jest otwarty raz w tygodniu.

Kościół św. Dominika Savio to rzymskokatolicka świątynia o bogatej i złożonej historii. Jej budowę rozpoczęto w stylu gotyckim na początku XIV w. Początkowo był to kościół misyjny, który z czasem, w wyniku reformacji, stał się miejscem nabożeństw ewangelickich.

W swojej długiej historii świątynia przeszła wiele transformacji i odbudów. Już w 1400 r., po pożarze miasta, została odbudowana i rozbudowana. Jej mury widziały historyczne chwile, np. dziękczynienie Władysława Jagiełły po zwycięstwie w bitwie pod Grunwaldem. Jednak w XVIII w. kościół znów padł ofiarą pożaru spowodowanego wybuchem prochu na zamku, co wymusiło kolejną odbudowę. Później, zyskał na znaczeniu jako miejsce nabożeństw dla polskiej społeczności ewangelickiej. Niestety, w 1945 r. został całkowicie spalony przez wojska sowieckie i pozostawał w ruinie przez wiele lat. Jego odbudowę rozpoczęto z inicjatywy salezjanina księdza Władysława Ciszewskiego w XX w. Dzięki wsparciu mieszkańców i decyzji władz, świątynia została przywrócona do życia i stała się siedzibą parafii św. Dominika Savio.

Architektura kościoła, mimo licznych przebudów, wciąż zachowuje elementy gotyckie, szczególnie widoczne w portalu drzwi wejściowych oraz kamienne kropielnice z XIV w. Współczesna odbudowa przywróciła mu prostą, ale imponującą formę, której ozdobą jest smukła, dwukondygnacyjna wieża. Kościół, otoczony fragmentami dawnych murów miejskich, stanowi cenny zabytek architektoniczny i historyczny Ostródy.

Pierwsze zabudowania rynkowe datowane są na średniowiecze, a jego kształt był nieregularny, trapezoidalny. Po 1880 r. przekształcono go w trójkątny. W centrum rynku znajdował się ratusz, który po wielkim pożarze w XVIII w. został odbudowany. Podczas II wojny światowej, rynek wraz z ratuszem został zniszczony. Plac odbudowano w latach powojennych- zachował swój trójkątny kształt, ale utracił dawną atmosferę, Za to ratusz pojawił się dopiero w 2017 r. Jego obecny wygląd nawiązuje do wyglądu z 1927 r.

W centralnym punkcie stoi Pomnik Jedności Europejskiej, znany pierwotnie jako Fontanna Trzech Cesarzy. Odsłonięty w 1907 r., został wzniesiony na cześć 3 pruskich cesarzy, którzy rządzili w jednym roku 1888: Wilhelma I, Fryderyka III i Wilhelma II. Początkowo posąg miał formę granitowego obelisku, zdobionego stylizowanymi rybami i brązowymi plakietkami z portretami władców. Po II wojnie światowej, wizerunki cesarzy jednak usunięto, a w latach 60. XX w. pomnik zastąpiono rzeźbą 3 syren. Z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, przywrócono pierwotny kształt fontanny i nadano jej obecną nazwę, umieszczając na niej herby miast partnerskich Ostródy oraz symbol Unii Europejskiej.

Zamek w Ostródzie, będący dawną warownią krzyżacką, usytuowany jest nieopodal wschodniego brzegu Jeziora Drwęckiego. Początkowo, po 1270 r., na wyspie utworzonej przez ramiona rzeki Drwęcy powstał drewniany dwór rycerski otoczony palisadą. Dopiero w XIV w. komtur Günter von Hohenstein rozpoczął budowę murowanego zamku na planie kwadratu, typowego dla siedzib zakonnych pełniących funkcje zarówno administracyjne, jak i klasztorne. Obiekt składał się z 4 skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec, z bramą wjazdową i mostem zwodzonym od strony zachodniej. Parter mieścił pomieszczenia gospodarcze, pierwsze piętro – mieszkalne i reprezentacyjne, w tym kaplicę zamkową, a najwyższe piętro pełniło funkcje obronne. W XIV wieku zamek był zaopatrzony w broń palną, co podkreśla jego znaczenie militarne w regionie.

Zamek przeżył liczne zniszczenia, w tym najazd litewski w 1381 r. oraz odbudowy. Po bitwie pod Grunwaldem, zamek krótko znajdował się w rękach polskich. W późniejszych wiekach zamek zmieniał swoje funkcje, stając się siedzibą starostwa po 1525 r., a następnie pełniąc różne role administracyjne i mieszkalne. Po pożarze w XVIII w. część zamku została rozebrana, a pozostałe skrzydła odbudowano do wysokości pierwszego piętra. Podczas II wojny światowej zamek ponownie uległ zniszczeniu, a jego restauracja rozpoczęła się dopiero w latach 70. XX w. Obecnie zamek jest siedzibą muzeum i biblioteki.

Muzeum w Ostródzie posiada wystawy stałe, prezentujące historię Ostródy i okolic oraz ekspozycję poświęconą pobytowi Napoleona Bonaparte w 1807 r. Oferuje również warsztaty edukacyjne dla różnych grup wiekowych oraz organizuje liczne wydarzenia kulturalne na zamkowym dziedzińcu.

Strona muzeum

Molo w Ostródzie, położone nad Jeziorem Drwęckim, jest największym drewnianym obiektem tego typu w Polsce, przyjmującym kształt litery L. Dzięki swojej lokalizacji w centrum miasta oferuje przepiękne widoki zarówno na jezioro, jak i na panoramę Ostródy. 

Centralnym punktem molo jest altana. Pomost cumowniczy znajduje się na północnym końcu. 

Niedaleko znajduje się Wakepark, z wyciągiem nart wodnych o długości 800 m. Tor jazdy, w kształcie prostokąta o wymiarach 250 x 150 m, umożliwia narciarzom wodnym pływanie dzięki systemowi lin rozpiętych na czterech stalowych słupach. Silnik elektryczny, umieszczony na jednym z tych słupów, napędza wyciąg, który jednocześnie może obsługiwać od 7 do 9 osób.

Przy wyciągu znajduje się platforma startowa z ruchomym pomostem, co ułatwia bezpośrednie rozpoczęcie jazdy. Cały system jest sterowany elektronicznie z brzegu, co zapewnia bezpieczeństwo i komfort użytkownikom. Na brzegu znajduje się zaplecze z przebieralniami, natryskami i wypożyczalnią sprzętu, a nad bezpieczeństwem czuwają instruktor i ratownik. Wakepark działa od maja do września.

Na koniec proponuję rejs “Bocianem” po Kanale Ostródzko-Elbląskim. Statek, zadaszony i wygodny, pomieści grupę 62 pasażerów. Wypływa w stronę Starych Jabłonek. Przez całą drogę można podziwiać piękne krajobrazy oraz słuchać ciekawych opowieści o historii kanału i jego unikalnym systemie pochylni. To właśnie dzięki nim pokonuje się znaczne różnice poziomów wody.

Polecam tym, którzy pragną odkryć piękno Mazur z innej perspektywy 🙂

Strona żeglugi