Fortyfikacje Trójkąta Lidzbarskiego, znane również jako Pozycja Lidzbarska, stanowią system umocnień wojskowych w Prusach Wschodnich, wznoszony w latach 1928-1937. Był to pierwszy projekt obronny realizowany w tym regionie po I wojnie światowej, mimo ograniczeń narzuconych przez traktat wersalski. Trójkąt Lidzbarski zyskał nazwę od centralnie położonego Lidzbarka Warmińskiego, obejmując teren pomiędzy Mrągowem, Morągiem a Iławą Pruską. System składa się z licznych betonowych i żelbetowych schronów, które były budowane w kilku etapach. Początkowo powstawały mniejsze budowle obronne, ale od 1936 r., po złagodzeniu traktatu wersalskiego, rozpoczęto budowę większych schronów. Fortyfikacje te miały znaczenie obronne zwłaszcza pod koniec II wojny światowej, kiedy to w lutym i kwietniu 1945 r. wycofujące się niemieckie wojska 4. Armii stawiały tutaj opór Armii Czerwonej.

Trójkąt Lidzbarski rozciąga się na długości 175 km od Zalewu Wiślanego do Zalewu Kurońskiego, obejmując 1003 schrony. Najdłuższy fragment tej linii umocnień znajduje się na terenie Nadleśnictwa Orneta, gdzie można zwiedzać ponad 250 różnego rodzaju budowli. Nadleśnictwo przygotowało także 3 km ścieżkę spacerową z 12 tablicami informacyjnymi, które opisują poszczególne obiekty i historię fortyfikacji.

Sanktuarium Nawiedzenia NMP i św. Józefa w Krośnie, położone koło Ornety jest zabytkiem barokowym, którego budowę rozpoczęto w 1715 r. Jedna z legend, które związane są z tym miejscem, opowiada o dzieciach, które bawiąc się nad rzeką Drwęcą Warmińską, znalazły figurkę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Figura, mimo licznych prób przenoszenia jej do różnych miejsc, zawsze wracała na brzeg rzeki. Ostatecznie, odczytując to jako znak Boży, zbudowano kapliczkę w miejscu jej znalezienia. Kolejna legenda mówi o szwedzkich żołnierzach, którzy zniszczyli figurkę, lecz ta w cudowny sposób została odnowiona i powróciła na swoje miejsce.

Kościół w Krośnie, wzorowany na sanktuarium w Świętej Lipce, wyróżnia się swoją architekturą. Trójkondygnacyjna fasada z dwiema wieżami posiada liczne płaskorzeźby i reliefy. Wnętrze świątyni zachwyca późnobarokowym wystrojem, z ołtarzami i amboną oraz obrazami Piotra Kolberga. Wokół świątyni w XVIII w. wzniesiono krużganki z Drogą Krzyżową i kaplicami.

Galeria Dziedzictwa Ornety mieści się w zabytkowym ratuszu na rynku starego miasta. Jest jednym z najbardziej fascynujących miejsc na Warmii. Powstała w 2013 r., gromadząc różnorodne eksponaty związane z historią Ornety i regionu. Podczas prac remontowych w wieży ratusza odkryto 5 dokumentów z XVI-XIX w., które obecnie można podziwiać w formie światłokopii.

Muzeum składa się z 6 sal wystawowych, w których zgromadzono setki eksponatów podzielonych na kilka głównych kategorii. Ekspozycje obejmują m.in. pamiątki związane z 29 Pułkiem Lotnictwa Myśliwskiego, wyposażenie statku MS “Orneta”, zabytki kolejowe oraz bogatą kolekcję dotyczącą historii Ornety. W podziemiach ratusza można podziwiać wyposażenie samolotu LIM, mundury lotnicze i unikalne zdjęcia, przypominające o lotniczej przeszłości miasta.

Wśród eksponatów związanych z żeglugą morską znajdują się pamiątki z drobnicowca MS “Orneta”, który w latach 1962-1984 przemierzał światowe morza. Kolekcja zawiera dzienniki pokładowe i sprzęt nawigacyjny. Wystawa kolejowa prezentuje natomiast makiety, mundury kolejarskie oraz plany stacji z 1925 r., ukazując znaczenie Ornety jako ważnego węzła kolejowego w regionie.

Galeria przybliża również okres, gdy Orneta była siedzibą biskupów warmińskich w XIV w. Makieta zamku biskupiego, jedyna taka na Warmii, oraz liczne mapy i dokumenty, w tym plan miasta z 1627 r., ilustrują bogatą historię administracyjną i religijną miasta.

Ekspozycja militarna przypomina o dramatycznych wydarzeniach II wojny światowej, w tym o działalności Luftwaffe i linii umocnień “Trójkąt Lidzbarski”. Kolekcja obejmuje m.in. odznaczenia, oporządzenie żołnierskie oraz pamiątki związane z operacją “Barbarossa”.

Strona galerii

Rynek w Ornecie otoczony jest przez barokowe kamienice z podcieniami, które powstały na przestrzeni XVII i XVIII w. Budynki te, mimo przebudów po pożarze, zachowały swoje historyczne walory. W podcieniach niegdyś mieściły się liczne sklepiki kolonialne oraz lokale handlowo-usługowe. Średniowieczny układ urbanistyczny Placu Wolności jest jednym z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych na Warmii.

Ratusz to gotycka budowla, będąca jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych przykładów średniowiecznej architektury na Warmii. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta o długości 40 m po wykupieniu sołectwa przez miasto w XIV w. Prace nad nim zakończono przed rokiem 1384, kiedy to odlano najstarszy dzwon na Warmii, poświęcony św. Katarzynie.

Magistrat posiada 2 główne kondygnacje oraz piwnice przykryte sklepieniami kolebkowymi. Dolna kondygnacja pierwotnie pełniła funkcję hali targowej, gdzie mieściły się jatki mięsne oraz ławy chlebowe. Na piętrze znajdowały się izby rady miejskiej, burmistrza oraz sala zebrań. W XVIII w. dobudowano do niego siedzibę policji municypalnej, co zmieniło układ wejść do budynku. Charakterystycznym elementem ratusza jest dach z barokową wieżyczką zegarową, w której znajduje się ww. gotycki dzwon.

Na rynku, oprócz ratusza, znajdują się także inne zabytki, w tym kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, którego wyjątkowe wyposażenie i unikatowe ceramiczne dekoracje zewnętrzne czynią go jednym z najciekawszych gotyckich zabytków w Polsce. Świątynia została wybudowana w połowie XIV w., za czasów biskupa warmińskiego Hermana z Pragi, który obrał Ornetę za swoją siedzibę.

Architektonicznie, kościół reprezentuje styl gotycki. Jest to orientowana, trójnawowa bazylika bez wydzielonego prezbiterium, z czworoboczną wieżą na zachodniej stronie, która mierzy 45 m wysokości. Wieża jest ujęta po bokach kaplicami, stanowiącymi przedłużenie naw bocznych. Zewnętrzne ściany świątyni zdobią ceramiczne fryzy z XIV i XV w., a szkarpy wkomponowane w ściany zewnętrzne tworzą wrażenie istnienia dodatkowych naw.

Wnętrze kościoła charakteryzuje się bogatym wystrojem z różnych epok. Barokowy ołtarz główny dominuje nad przestrzenią świątyni. Ołtarze boczne, utrzymane w stylu neogotyckim, znajdują się po lewej i prawej stronie ołtarza głównego. W kościele zachowały się także liczne gotyckie malowidła ścienne, w tym „Koronacja Najświętszej Maryi Panny” z ok. 1380 r. oraz „Męczeństwo św. Sebastiana” z początku XVI w. Ołtarze boczne, tj. ołtarz Matki Bożej Różańcowej i Świętej Rodziny, są dziełami artystów z XVIII w. Kościół posiada również bogato zdobioną ambonę z 1744 r.Obecne organy, zbudowane w 1929 r. posiadają 46 głosów i są jednym z największych tego typu instrumentów na Warmii.

Muzeum im. J.G. Herdera w Morągu znajduje się w odbudowanym pałacu Dohnów. Zamek pierwotnie wybudowany przez Achacego Dohnę w XVI w., został zniszczony po II wojnie światowej i odbudowany w XX w.

Ekspozycja muzeum składa się z różnych wystaw tematycznych, w tym biograficznej wystawy poświęconej patronowi placówki, Johannowi Gottfriedowi Herderowi. Ten wybitny niemiecki filozof i pisarz, urodził się w Morągu w 1744 r. i spędził tam pierwszych 18 lat swojego życia. Jego życie i twórczość są przedstawione w 2 dużych salach na pierwszym piętrze. Ekspozycja obejmuje liczne portrety Herdera oraz osób mających z nim duchowy lub osobisty związek, w tym Immanuela Kanta i Johanna Wolfganga von Goethego. Prezentowane są również eksponaty etnograficzne związane z jego pracą nad pieśniami ludowymi.

Muzeum oferuje także wystawy sztuki i rzemiosła artystycznego. W 4 pomieszczeniach pałacu odtworzono historyczne wnętrza mieszkalne- barokową komnatę z przełomu XVII i XVIII w., salonik biedermeierowski, gabinet w stylu II empire oraz secesyjny salonik z przełomu XIX i XX w. Na drugim piętrze można podziwiać wystawy “Sztuka Prus Książęcych XVI-XVIII w.”, “Portret dworski XVI-XIX w.”, “Grafika holenderska XVII w”, “Malarstwo Hugo Landheera” oraz “Malarstwo pejzażowe i rodzajowe XVII-XIX w”.

Muzeum jest obecnie w trakcie remontu, więc udało zobaczyć mi się tylko część wystawy. Jednak prace mają się ku końcowi, więc już niedługo będzie można zobaczyć ekspozycję w całości.

Strona muzeum

Budowę zamku krzyżackiego w Morągu rozpoczęto w 1280 r. Początkowo powstała tylko drewniana strażnica. Jednak w XIV w. rozpoczęto prace nad jego rozbudową. Podczas prawie pięćdziesięciu lat powstawał murowany pałac. Ostatecznie zamek składał się z 3 skrzydeł, wieży w narożniku oraz podwójnego obwodu murów obronnych otaczających mokrą fosę połączoną z dawnym jeziorem Morąskim.

Zamek odegrał istotną rolę w historii regionu, będąc świadkiem wielu ważnych wydarzeń. W 1414 r. zamek zdobyły wojska polskie, a podczas wojny trzynastoletniej został przejęty przez oddziały propolskiego Związku Pruskiego. W 1470 r. na zamku zmarł wielki mistrz Heinrich Reuss von Plauen. Po sekularyzacji zakonu, budynek stał się siedzibą książęcych starostów z rodu zu Dohna. W kolejnych latach, Jerzy Fryderyk zu Dohna przeprowadził renesansową przebudowę zamku, nadając mu nowy wygląd, w tym nową bramę i renesansowy strop w jednym z budynków.

Niestety, pod koniec XVI w. zamek stracił swoje znaczenie jako rezydencja i zaczął popadać w ruinę. Zawaliła się główna wieża zamkowa, a w kolejnych stuleciach obiekt był już w znacznej mierze zrujnowany. W 1815 r. częściowo go rozebrano, pozostawiając jedynie północno-zachodnie skrzydło, fragment gotyckiej bramy oraz mury przyziemia. Współczesne losy zamku są związane z prywatnym właścicielem, który podjął się prac rekonstrukcyjnych. Dzięki jego wysiłkom odsłonięto i zabezpieczono część murów, a także odkryto renesansowy strop i gotycką bramę. Obiektu na ten moment nie da się zwiedzać wewnątrz.

Morąg, malowniczo położone miasto w województwie warmińsko-mazurskim, słynie z bogatej historii, która sięga XIII w. Początkowo teren zamieszkiwany był przez pruskie plemiona, a w 1327 r. na prawie chełmińskim założono tu miasto, które szybko stało się ważnym ośrodkiem handlowym i obronnym. Wokół osady wzniesiono mury obronne z trzema bramami, które chroniły mieszkańców przed najazdami.

Centralnym punktem miasta jest gotycki ratusz, zbudowany w 1444 r. Mimo licznych zniszczeń i przebudów, które dotknęły miasto na przestrzeni wieków, ratusz zachował swoją pierwotną architekturę gotycką. Jest to dwupiętrowa budowla z cegły o prostokątnej bryle i dwóch szczytach zdobionych ostrołukowymi blendami. Budynek przeszedł poważne zniszczenia podczas II wojny światowej, jednak został odbudowany, odzyskując swoją dumną pozycję.

Nieodłącznym elementem przed ratuszem są dwie historyczne armaty, odlane w 1864 r. w belgijskim Liège. Po francusko-pruskiej wojnie z lat 1870-71, armaty te stały się trofeum zdobytym przez Prusy, które później przekazały je miastom jako pomniki. Morąg stał się jednym z miejsc, gdzie te symboliczne działa znalazły swój nowy dom.

Kościół św. Piotra i Pawła to budowla gotycka, pełna historii i architektonicznych szczegółów. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z XIV w. Jest to trójnawowa pseudobazylika z prezbiterium i wieżą na planie kwadratu, charakteryzująca się bogatą ornamentyką gotycką. 

Kościół obfituje w cenne elementy wyposażenia, np. barokowy ołtarz główny autorstwa Gellerta z Norymbergii oraz późnogotyckie malowidła figuralne, odrestaurowane po II wojnie światowej. Na ścianach prezbiterium zachowały się freski z XV w., ukazujące religijne motywy. Świątynia wielokrotnie przetrwała burzliwe wydarzenia historyczne, w tym pożar miasta oraz liczne przeobrażenia religijne, od katolickich początków po okres protestancki i ponowne przejęcie przez katolików po II wojnie światowej.

Powierzchnia Jeziora Skiertąg wynosi około 85,6 ha, a średnia głębokość to 3,4 m. Jego linia brzegowa jest rozwinięta, otoczona polami uprawnymi, łąkami oraz niewielkimi lasami. 

Dostępne jest molo oraz boisko do siatkówki czy plac zabaw.