Kalwaria Warmińska w Głotowie została zbudowana w latach 1878-1894. Jest wiernym odzwierciedleniem Drogi Krzyżowej z Jerozolimy, zarówno pod względem długości, jak i nachylenia terenu. Inicjatywa jej powstania wyszła od Jana Mertena, zamożnego kupca, który po powrocie z pielgrzymki do Ziemi Świętej, zakupił 7 ha ziemi i przekazał je parafii pod budowę kalwarii. W realizacji uczestniczyło około 70 tys. wiernych z diecezji warmińskiej. 

Kalwaria składa się z 14 kaplic, zbudowanych w stylu neoromańskim i neogotyckim, które zdobią naturalistyczne rzeźby przedstawiające sceny Męki Pańskiej. Kaplice te wykonano z cegły i kamienia, a wewnątrz umieszczono relikwie w postaci małych kamyczków z Drogi Krzyżowej w Jerozolimie, przywiezionych przez Mertena. Oprócz stacji Drogi Krzyżowej, w kalwarii znajduje się także grota Matki Bożej z Lourdes oraz kaplica modlitwy Pana Jezusa w Ogrójcu.

Ukształtowanie terenu, na którym położona jest kalwaria, nawiązuje do topografii Jerozolimy, a otoczenie ma charakter parku leśnego z alejkami spacerowymi, mostkami i naturalistycznymi kompozycjami zieleni.

Baszta Bociania, znana również jako Bocianie Gniazdo, to gotycka wieża obronna zlokalizowana we wschodniej części miasta. Zbudowana w XIV-XV w. stanowi dobrze zachowany fragment średniowiecznych murów obronnych. Swoją nazwę zawdzięcza bocianom, które od stuleci gniazdują na jej stożkowym dachu, co uczyniło ją wizualnym symbolem miejscowości. Na elewacji baszty znajduje się tablica upamiętniająca Kazimierza Sołłohuba oraz 675-lecie miasta. 

W trakcie II wojny światowej baszta służyła jako noclegownia dla żołnierzy sowieckich. Po wojnie, w latach 50. XX w., przeprowadzono rewitalizację murów miejskich, w tym samej baszty, której głównym celem było zabezpieczenie zabytku przed dalszą degradacją. Kolejny etap remontu miał miejsce w latach 1970-1973, kiedy to z inicjatywy miejscowego oddziału Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze” baszta została zaadaptowana na cele kulturalne. Niestety, nie udało mi się wejść do środka, gdzie mieści się Muzeum Historii Dobrego Miasta, galeria sztuki oraz kawiarenka. 

Obok znajduje się Skansen Miejski, który pozwala odwiedzającym przenieść się w czasie i zobaczyć, jak wyglądało życie codzienne w przeszłości. Powstał dzięki szeroko zakrojonemu projektowi rewitalizacji zabytkowych kamienic, które odtworzono, aby odzwierciedlały dawne zakłady rzemieślnicze.

W odrestaurowanych budynkach z przełomu XVII i XVIII w. można odwiedzić dawny zakład szewsko-rymarski, fryzjerski, pracownię fotograficzną, a także dom piekarza z częścią mieszkalną. Każde z tych miejsc zostało starannie zrekonstruowane, aby oddać autentyczny wygląd i atmosferę minionych czasów.

Bazylika Kolegiacka pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych to imponujący kościół rzymskokatolicki. Jest to druga co do wielkości świątynia na Warmii. Jej historia sięga XIV w. Od momentu wybudowania przechodził liczne przebudowy i renowacje, zachowując jednak swoje gotyckie cechy architektoniczne.

Kościół składa się z trójnawowej hali, charakterystycznej dla Warmii. Wysoka, czworoboczna wieża dodaje majestatu całej budowli. Wnętrze kościoła podzielone jest na siedem przęseł, a sklepienia są gwiaździste. Wyposażenie bazyliki jest równie imponujące. Główny ołtarz, powstały w XVIII w., zdobią monumentalne rzeźby św. Wojciecha i św. Stanisława. W południowej nawie znajduje się tryptyk mariacki z około 1430 r., a w północnej – tryptyk św. Anny z około 1500 r. Inne ważne elementy to ołtarz św. Sebastiana, ołtarz Trójcy Świętej oraz rzeźba Tron Łaski z początku XVI w.

Kościół posiada także bogato zdobioną ambonę, ogrodzenie chrzcielnicy z XVII w. i zachowane gotyckie stalle. Organy z 49 głosami i 3522 piszczałkami są dodatkową atrakcją, szczególnie podczas letnich koncertów.

Biblioteka kapitulna, obecnie funkcjonująca jako muzeum, prezentuje dawne wyposażenie kolegiaty. Choć wiele skarbów zostało rozproszonych w wyniku wojen, muzeum wciąż posiada cenne eksponaty, które przyciągają zwiedzających.

Termy Warmińskie, położone w Lidzbarku Warmińskim, stanowią pierwszy ośrodek termalny na północy Polski, oferujący bogatą ofertę SPA. Kompleks jest idealnym miejscem zarówno dla miłośników sportu, jak i osób poszukujących relaksu i wytchnienia od codziennych obowiązków. Podzielony jest na dwie główne części: sportową i relaksacyjną. W części sportowej goście mają do dyspozycji pełnowymiarowy basen pływacki oraz wielozadaniowy basen, który doskonale nadaje się do pływania i wodnych zabaw. Dla dzieci przygotowano specjalne baseny z atrakcjami np. kanałem dla statków, grzybek wodny, fontanny oraz armatki wodne. Nie brakuje również dzikiej rzeki, która przyciąga amatorów wodnych przygód.

W części relaksacyjnej Term Warmińskich odwiedzający mogą korzystać z basenu witalnego z leżankami wodnymi, wodospadem i dyszami masującymi, a także terapeutycznego basenu solankowego. W ofercie znajduje się również basen hipertermiczny oraz całoroczny basen zewnętrzny. SPA oferuje szeroki wachlarz zabiegów na ciało i masaży.

Dla miłośników aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu Termy Warmińskie oferują Centrum Aktywności Zewnętrznych z rozległymi terenami zielonymi. Można tu skorzystać ze ścianki wspinaczkowej, parku linowego, boiska sportowego oraz plaży nad brzegiem jeziora, które latem zaprasza do kąpieli.

Strona term

Oranżeria w Lidzbarku Warmińskim, usytuowana na niewielkim wzgórzu wśród drzew, swoje korzenie ma w XVII w. Pierwotnie pełniła funkcję letniej rezydencji Jana Stanisława Zbąskiego, lecz została zniszczona podczas wojen szwedzkich. Odbudowana za rządów biskupa Teodora Andrzeja Potockiego, nowa wersja budynku była skromniejsza, składała się z dużej sali oraz 2 narożnych pokoi, z wnętrzami ozdobionymi malowidłami i centralnie umieszczoną fontanną. W zimie pomieszczenia były ogrzewane kominkami. Biskup Ignacy Krasicki przeprowadził ostatnią rozbudowę w 1790 r., nadając budynkowi ostateczny kształt.

Krasicki również przekształcił otaczający teren w modny park, nazwany Krasiczynem. Park, pełen sztucznych kaskad, promenad i kamiennych posągów, stał się miejscem inspiracji dla pisarzy i wzorem dla dworu carskiego, który pragnął skopiować jego plany. Biskup osobiście nadzorował sadzenie różnorodnych gatunków drzew i kwiatów, co uczyniło park niezwykle popularnym i pięknym miejscem.

Oranżeria jest parterową budowlą z cegły, której wnętrza były wielokrotnie przebudowywane, ale główna sala z malowidłami przedstawiającymi cztery pory roku pozostała nienaruszona. Na początku XX w. budynek został zaadaptowany na kostnicę, a ogrody częściowo przekształcono w cmentarz. W kolejnych latach Oranżeria mieściła różne instytucje, w tym Bibliotekę Pedagogiczną.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła oraz św. Michała Archanioła jest ważnym zabytkiem o bogatej historii i architekturze. Pierwsza, drewniana świątynia została zniszczona przez księcia litewskiego Witenesa w 1311 r. Budowę obecnej murowanej świątyni rozpoczęto w drugiej połowie XIV w. Początkowo kościół miał drewnianą wieżę, którą podwyższano w XV i XVI w., osiągając wysokość 66 m. W kolejnych latach przeprowadzono znaczącą rozbudowę, dodając neogotyckie prezbiterium, nową zakrystię i boczne kruchty.

Kościół jest późnogotycką halą o sklepieniach gwiaździstych. W nawach głównej i bocznych zachowały się sklepienia z XIV i XV w. Po pożarze w 1698 r. odbudowano dach i wieżę, dodając barokowy hełm z trzema latarniami i chorągiewką z herbem biskupa Teodora Potockiego. Barokowa sygnaturka została dodana w 1701 r. Wystrój wnętrza jest głównie neogotycki, choć zachowały się starsze elementy. Ołtarz główny, neogotycki z pierwszych dekad XX w., zdobi rokokowa balustrada i rzeźby aniołów. W posadzce zachowało się ok. 25 nagrobnych płyt, w tym renesansowe epitafia Hildebranda Ferbera i Krystyny Flaschbinder, a także barokowe epitafium Jerzego Szyszkowskiego. Skarbiec kościoła zawiera cenne zabytki, np. gotyckie kielichy, pacyfikały i relikwiarz św. Idy z XV w.

Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim jest jednym z najcenniejszych przykładów gotyckiej architektury obronnej w Polsce. Wybudowany w XIV w., pełnił funkcję rezydencji biskupów warmińskich, stając się centrum administracyjnym i kulturalnym regionu. Zamek wzniesiono z ceglanymi murami, a jego narożniki zdobią wieże, które zostały dobudowane po pożarze w 1442 r. Jego lokalizacja, między rzekami Łyną i Symsarną, dodatkowo chroniła go przed atakami. Wewnątrz zamku znajduje się przestronny dziedziniec otoczony dwukondygnacyjnymi krużgankami, które przypominają te z Zamku Królewskiego na Wawelu.

Zamek nie tylko pełnił funkcję obronną, ale także był ważnym ośrodkiem kultury polskiej, goszcząc takie znakomitości jak Andrzeja Batorego czy Ignacego Krasickiego. Ten ostatni szczególnie zasłynął z założenia pięknych ogrodów zamkowych.

Obiekt obecnie jest oddziałem Muzeum Warmii i Mazur. Oferuje różnorodne wystawy, w tym specjalną ekspozycję “Dzieje budowlane zamku biskupów w Lidzbarku Warmińskim”, dostosowaną do potrzeb osób niewidomych i niedowidzących. Wystawa ta zawiera makiety zamku, dotykowe plansze elewacji wykonane metodą druku 3D, wypukłe plany i rysunki eksponatów oraz audioprzewodniki z audiodeskrypcją w języku polskim i angielskim.

W ciągu wieków zamek przeszedł wiele zniszczeń i przebudów, szczególnie w czasie wojen polsko-szwedzkich oraz po rozbiorach Polski. W XIX w. istniały plany jego rozbiórki, jednak na szczęście zamek przetrwał i został poddany licznym pracom konserwatorskim.

Strona muzeum

Wysoka Brama to jedyny zachowany fragment z trzech średniowiecznych bram prowadzących do miasta. Zbudowana w XIV w. w stylu gotyckim, charakteryzuje się monumentalnym wyglądem oraz dwiema półokrągłymi basztami. Mimo że brama ma bogatą historię i stanowi ważny element lokalnego dziedzictwa, jej stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. Istnieją plany renowacji, jednak realizacja napotyka opóźnienia.

Obok Wysokiej Bramy znajduje się Bulwar nad rzeką Łyną, który łączy dwa mosty. Zrewitalizowany obszar zyskał nową funkcjonalność dzięki ścieżkom pieszym, rowerowym oraz strefom wypoczynkowym, w tym placowi zabaw i zewnętrznej siłowni. Bulwar sprzyja aktywnemu wypoczynkowi oraz odkrywaniu lokalnej historii- dzięki tablicom informacyjnym i postaciom historycznym, które upamiętniają mieszkańców Lidzbarka.

Kawałek dalej znajduje się zabytkowa cerkiew św. Apostołów Piotra i Pawła. Powstała w XIX w. jako kościół ewangelicki, finansowany przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. W 1950 r. została przekształcona na cerkiew prawosławną. Jest to drewniana budowla, usytuowana na kamiennej podmurówce, z charakterystyczną dwuwieżową fasadą i trójnawową bazyliką emporową.

Wnętrze cerkwi wyposażone jest w nowoczesny ikonostas, a jej architektura łączy elementy klasycyzmu z lokalnymi tradycjami budowlanymi. W ostatnich latach przeszła gruntowny remont, który przywrócił jej dawny blask.

Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju w Stoczku Klasztornym ma swoje korzenie w średniowieczu. Historia tego miejsca sięga 1349 r., kiedy biskup Herman z Pragi założył wieś Stoczek. Przez stulecia kult maryjny przyciągał wiernych, szczególnie po odkryciu w XVI w. figury Matki Bożej, która stała się obiektem szczególnej czci.

Obecna forma sanktuarium powstała w XVII w., w czasie, gdy Polska zmagała się z wojnami. Biskup Mikołaj Szyszkowski, zaniepokojony sytuacją polityczną, zobowiązał się zbudować kościół wotywny, jeśli zapanuje pokój. W XVII w., po podpisaniu rozejmu, rozpoczęto budowę okrągłej świątyni.

W Sanktuarium znajduje się słynny obraz Matki Bożej Stoczkowskiej, będący kopią dzieła „Salus Populi Romani”. To miejsce znane jest z licznych cudów uzdrowień, a corocznie przyciąga rzesze pielgrzymów. W XX w. Stoczek zyskał dodatkowe znaczenie jako miejsce uwięzienia kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, który przebywał tam w latach 1953-1954.