Zespół klasztorny opactwa cysterskiego obejmuje kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz św. Jakuba Starszego, który obecnie służy jako świątynia parafialna, a w budynkach klasztornych znajduje się oddział Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

Historia tego opactwa sięga XIII w., gdy cystersi przybyli z pobliskiego Lubiąża. Klasztor został ufundowany przez księcia Henryka I Brodatego dla kanoników regularnych św. Augustyna, którzy opuścili to miejsce z powodu wewnętrznych problemów zakonu. Cystersi wkrótce zaczęli budować nowe obiekty, w tym kościół i ostatecznie zdobyli posiadłość na własność. W kolejnym wieku klasztor posiadał kilkanaście wsi i prowadził różnorodną działalność gospodarczą, w tym rolnictwo, hodowlę zwierząt, tkactwo i gorzelnictwo.

Opactwo kamienieckie pełniło także istotną rolę polityczną, mediując między biskupem wrocławskim a księciem Henrykiem IV Prawym. Klasztor rozwijał się z sukcesami do XV w., kiedy to doświadczył różnych zniszczeń związanych z najazdami i powodziami.

W kolejnych stuleciach opactwo podupadło, m.in. ze względu na wojny i epidemię dżumy. Odbudowę rozpoczął opat Szymon III Rudiger, którą kontynuowali jego następcy. W tym czasie dokonano barokizacji kościoła i klasztoru.

W 1810 r. opactwo zostało zlikwidowane na mocy edyktu sekularyzacyjnego wydanego przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III. Po kolejnych wydarzeniach historycznych klasztor zmieniał swoje przeznaczenie, a obecnie pełni funkcje archiwalne oraz gospodarcze. Kościół parafialny zachował swój pierwotny charakter i jest obecnie ważnym zabytkiem religijnym na terenie regionu.

Niedaleko pocysterskiego kościoła znajduje się Kamieniecka Izba Pamiątek, która została założona w 2002 r. z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Kamienieckiej. Jej celem jest zachowanie i promowanie historii oraz kultury regionu Kamieńca Ząbkowickiego. Izba pełni rolę miejsca, w którym zgromadzone są eksponaty związane z historią, tradycją i życiem społecznym Kamieńca. Wystawy tematyczne obejmują działy etnograficzny, archeologiczny, szaty i paramenty liturgiczne oraz inne. Eksponaty stanowią własność TMZKam, prywatną, oraz Parafii Rzymsko-Katolickiej.

W Izbie Pamiątek można oglądać różnorodne eksponaty, m.in. szaty liturgiczne, sprzęty domowe z minionych epok (np. młynek do kawy, radio, telewizor), starodawne maszyny rolnicze, butelka pochodząca z przedwojennej apteki w dawnym Camenz, silnik z czasów II wojny oraz pamiątkowe medale, znaczki i pieczęcie związane z historią regionu.

Trzeba wcześniej umówić się na wizytę, ponieważ opiekunowie Izby normalnie pracują zawodowo, a muzeum zajmują się charytatywnie. Jednak po skontaktowaniu się znajdują czas, by podzielić się swoją pasją i bogatą wiedzą z odwiedzającymi.

Strona izby

Kościół poewangelicki zwanym również “Czerwonym kościółkiem”, to nie tylko zabytkowa budowla sakralna, ale także istotny element historii i dziedzictwa tego regionu. Wzniesiony w XIX w. według projektu Ferdinanda Martiusa, ten neogotycki kościół stanowił pierwotnie miejsce kultu dla gminy ewangelickiej. Jednak jego historia po II wojnie światowej była burzliwa- przez wiele lat pełnił funkcje magazynowe, zanim rozpoczęto starania o jego ocalenie i adaptację na cele społeczne.

Po wielu latach zaniedbań i próbach ratowania, w latach 80. XX w. rozpoczęto trudną restaurację kościoła, którą kontynuowano w latach 90. Po wykonanej restauracji świątynia została przekształcona w Centrum Wystawiennicze Gminnego Centrum Kultury. Obecnie pełni funkcję centrum kulturalnego i jest miejscem organizacji wystaw oraz różnorodnych wydarzeń artystycznych i społecznych.

Mała podpowiedź: jednym wejściem wchodzimy do galerii wystawienniczej, natomiast po wejściu od strony szczytu trafimy na kasę biletową do następnego punktu, czyli Pałacu Marianny Orańskiej. Jeśli się tam chcecie udać musicie kupić bilet 🙂.

Pałac Marianny Orańskiej jest najbardziej znanym obiektem Kamieńca. Historia tego miejsca sięga głęboko w przeszłość, gdy miasto było jeszcze wsią, a nazwa odnosiła się do kamienistego podłoża, na którym wzniesiono pierwszą warownię w wczesnym średniowieczu.

Pałac został zaprojektowany z inicjatywy Marianny Orańskiej, która pragnęła, aby pełnił funkcję rezydencji oraz twierdzy zapewniającej bezpieczeństwo. Jego budowę rozpoczęto w XIX w., według projektu Carla Friedricha Schinkla. Po wielu przeciwnościach, w tym przerwaniu prac z powodu rozwodu Marianny, pałac został ostatecznie ukończony 34 lata później.

Architektura pałacu imponuje swoją neogotycką formą, wzbogaconą o liczne detale i wieże narożne. Wspaniała sala balowa oraz liczne komnaty urzekały gości już od czasów swojego powstania. Otaczający pałac park stanowi nie tylko ozdobę, lecz również przestrzeń do spacerów i odpoczynku, a także kryje w sobie wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

Sama Marianna była członkinią rodu Oranje-Nassau oraz posiadała bogate dziedzictwo. Jej życie było pełne niekonwencjonalnych wyborów i wydarzeń. Po nieudanych zaręczynach z księciem Gustawem Wazą, wyszła za mąż za swego brata ciotecznego Albrechta Pruskiego. Ich małżeństwo było nieudane, głównie z powodu różnic charakterów i zdrady męża. W 1845 r. opuściła męża i związała się z masztalerzem Johannesem van Rossumem, co wywołało skandal i zerwanie więzi z rodziną i dworami. Jednak jej działalność gospodarcza przyczyniła się do rozwoju regionu, obejmując budowę dróg, huty szkła, kamieniołomów i farm.

Strona pałacu

Z pałacu udajemy się do Mauzoleum, które zbudowano pod koniec XIX w. Pierwotnie służyło jako miejsce wiecznego spoczynku dla członków rodziny książęcej Hohenzollernów, potomków księżnej Marianny Orańskiej. Budowla, wzniesiona na planie prostokąta z czerwonego piaskowca, przyjmuje kształt świątyni greckiej z doryckimi kolumnami.

Po II wojnie światowej mauzoleum uległo znaczącej dewastacji i przez lata popadało w ruinę. Jednakże od 2012 r., gdy gmina Kamieniec Ząbkowicki podjęła się rewitalizacji zespołu pałacowo-parkowego, obiekt znalazł się w planach renowacji, którą udało się zrealizować w 2018 r.

Dziś mauzoleum pełni rolę zarówno miejsca wystawy artefaktów, jak i przestrzeni do opowiadania historii, zwłaszcza za sprawą interaktywnej prezentacji w postaci hologramu przedstawiającego Albrechta Hohenzollerna. Dodatkowo, specjalne okna w dachu pozwalają na wpływanie niebieskiego światła do wnętrza, odtwarzając atmosferę dawnych czasów.

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny to wyjątkowy kościół pocysterski, usytuowany nad malowniczą Nysą Kłodzką. Wzniesiony w XVII i XVIII w., pełni dzisiaj funkcję Metropolitalnego Sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej. Jego historia sięga XIII w., kiedy to augustianie z Kamieńca Ząbkowickiego opiekowali się kościołem w Bardzie. Później zastąpili ich cystersi z Lubiąża. Już wtedy Bardo stawało się ważnym ośrodkiem kultu maryjnego, przyciągając pielgrzymów do figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W latach późniejszych, w czasie wojen, figura była ewakuowana do bezpiecznych miejsc, np. Kłodzko czy Kamieniec. W XX w. opiekę nad figurą przejęli niemieccy redemptoryści, a po II wojnie światowej klasztor i sanktuarium zostały przekazane polskim współbraciom.

Obiekt to późnobarokowa trójnawowa świątynia. Wnętrze ozdobione jest zespołem późnobarokowych ołtarzy, a wśród nich warto wspomnieć o ołtarzu głównym z obrazem Willmanna przedstawiającym Nawiedzenie Marii i Elżbiety oraz bogato zdobionej ambonie z rzeźbami Chrystusa, Ewangelistów i doktorów kościoła.

Bazylika słynie również z cudownej figury Matki Bożej Strażniczki Wiary Świętej, datowanej na ponad tysiąc lat, co czyni ją najstarszą drewnianą rzeźbą sakralną w Polsce. Legenda głosi, że Matka Boża objawiła się służącemu kasztelanowi bardzkiemu Janowi Seruchy, co zapoczątkowało budowę kościoła w tym miejscu.

Muzeum Sztuki Sakralnej mieści się w klasztorze przy Bazylice, który został przekazany tym zakonnikom przez cystersów niemieckich po I wojnie światowej. Zostało założone w latach 60. XX w. i zawiera bogatą kolekcję obrazów, rzeźb, naczyń liturgicznych, szat kościelnych, związanych głównie z kultem Matki Boskiej Bardzkiej, fragmenty wyposażenia kościoła opactwa w Lubiążu oraz obrazy świdnickiego malarza barokowego Franza Heigla.

Ekspozycja podzielona jest na cztery działy: historia Barda, malarstwo, rzeźba oraz rzemiosło artystyczne. Wśród eksponatów można podziwiać obrazy barokowe z XVIII w., rzeźby późnogotyckie z XVI w. oraz bogato zdobione ornaty z XVII w.. Cennym zabytkiem jest również monstrancja ze złoconego srebra z 1674 r., ufundowana przez Fryderyka Steinera, opata kamienieckiego.

Dodatkową atrakcją jest Kaplica Wotywna, mieszcząca się na parterze głównego skrzydła klasztoru, gdzie zgromadzono ponad 50 obrazów wotywnych z XVII-XIX w. W podziemiach bazyliki znajduje się za to szopka panoramiczna. Zbudowana przez redemptorystów w 1967 r.

Strona muzeum

Obryw Bardzki znajduje się na zachodnim stoku Kalwarii. Charakteryzuje się imponującymi rozmiarami- ma ok. 90 m wysokości i do 200 m szerokości. Składa się z dwóch głównych części: górnej strefy oderwania ze ścianą skalną oraz dolnego jęzora osuwiskowego. Na szczycie osuwiska znajduje się punkt widokowy, z którego rozciąga się malownicza panorama miasta Barda, Przełomu Bardzkiego oraz północnej części Grzbietu Zachodniego Gór Bardzkich.

Osuwisko powstało w wyniku długotrwałych opadów deszczu 24 sierpnia 1598 r., kiedy to podmyte przez Nysę Kłodzką podnóża Kalwarii spowodowały nagłe osunięcie się znacznej części zachodniego zbocza. Masy skał i ziemi zatamowały koryto rzeki, powodując spiętrzenie wody i częściowe zalanie miasta.

Idąc na szczyt obrywu poruszamy się Kalwaryjską Drogą Krzyżową, wybudowana w latach 1833-1839. Prowadzi ona przez jar, wzdłuż którego płynie potok, a następnie stromymi zakosami wznosi się na szczyt, oferując piękne widoki na miasto. Każda stacja drogi krzyżowej jest prostokątnym słupem o skromnych, klasycystycznych formach. Na szczycie znajduje się krzyż.

Pałac Ławica, usytuowany w samym sercu Kotliny Kłodzkiej, jest jednym z najpiękniejszych zabytków architektury na Dolnym Śląsku. Historia tego obiektu sięga XVIII w. W kolejnym stuleciu przeszedł przebudowę na zlecenie Rudolpha Schöllera, ówczesnego właściciela- upamiętniono to na elewacji. Następnym właścicielem był Caesar Schöller, a budowlę zamieszkiwali głównie inspektorzy zarządzający folwarkiem.

Zbudowany z kamienia i cegły, nakryty czterospadowym dachem, budzi podziw swoją elegancją i solidnością. Oryginalne elementy tj. stolarka drzwiowa czy sztukaterie sufitowe podkreślają unikalny charakter tego miejsca. To wyjątkowy przykład eklektycznej architektury, w której wyraźne są cechy neorenesansowe i neobarokowe.

Obok pałacu rozciąga się imponujący Folwark Dworski, otoczony starodrzewiem i zachwycającym dziedzińcem. W ramach kompleksu oferowane są także liczne atrakcje, np. Folwark Szyfrów, w którym rozwiązuje się questy, spływ Przełomem Bardzkim czy pole Paintballowe, a nawet mini zoo.

Ski-Raft Resort Ławica to miejsce stworzone z myślą o aktywnym spędzaniu czasu. Spływy pontonowe Przełomem Bardzkim to jedna z propozycji dla miłośników przygód na wodzie. Trasy mają różny stopień trudności i umożliwiają zwiedzenie wielu atrakcji, np. ruin fabryki papieru, panoramy Barda, malowniczych mostów czy Obrywu Skalnego. Przeprawa trwa ok. 3h, a jej długość to 15 km.

Strona pałacu