“Izba Pod Dębowym Liściem” to inicjatywa pracowników lokalnej jednostki leśnej. Stanowi ważny element tzw. Zielonej Klasy, obejmującej również ścieżkę dydaktyczną wzdłuż stawu przy siedzibie Nadleśnictwa oraz pieszy szlak na Górę Dębową. W izbie, odwiedzający mają okazję przenieść się w atmosferę pracy leśniczego w okresie międzywojennym i powojennym. Bogata kolekcja przedmiotów używanych przez służbę leśną i robotników leśnych z przeszłości ukazuje trudności i wyzwania związane z pracą w lesie.

W części historycznej prezentowany jest rozwój gospodarki leśnej na obszarze Nadleśnictwa Dwukoły, a także kontekst polityczny i ekonomiczny pogranicza od średniowiecza. Różne etapy kształtowania się granicy, początkowo między Mazowszem a Zakonem Krzyżackim, a później między Polską a Niemcami, są ilustrowane za pomocą dokumentów, map i fotografii. Wystawiane eksponaty to m.in. kopie dokumentów z XVI w., narzędzia leśnicze z lat 50. i 60. XX w. oraz odznaki i medale związane z pracą leśną i łowiectwem.

Pamiętajcie, aby wcześniej zadzwonić i umówić wizytę- inaczej możecie trafić na zamknięte drzwi 🙂 Nr telefonu: 23 654 10 84.

Założony w okresie I wojny światowej, cmentarz pierwotnie służył jako miejsce pochówku nieokreślonej liczby żołnierzy Cesarstwa Niemieckiego. W czasie II wojny światowej, w trakcie inwazji Wehrmachtu na Polskę, miała miejsce zacięta bitwa pod Mławą, trwająca 3 dni. Zginęło wtedy ok. 1200 żołnierzy polskich oraz 1800 niemieckich. Niemcy zostali pochowani na trzech cmentarzach zbiorowych, z których jeden znajduje się obok nekropolii z okresu I wojny światowej. W latach 1940–1944, polscy więźniowie obozów hitlerowskich w Iłowie i Mławce budowali i utrzymywali tę mogiłę. Do roku 1945 na cmentarzu spoczęło 1547 żołnierzy Wehrmachtu.

Dzięki staraniom Ludowego Niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi oraz Polskiej Fundacji Pamięć, w latach 90. cmentarz został zrekonstruowany. Na nekropolię przeniesiono ekshumowanych żołnierzy z pobliskich cmentarzy. Łączna liczba pochówków z okresu II wojny światowej wynosi 12 479. Nazwiska poległych zostały wyryte na blokach granitowych.

Park miejski im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Mławie to istotne miejsce historyczne. Zajmuje obszar 3,8 ha, a jego historia sięga końca XIX w., kiedy to ten teren był placem targowym. Jednak władze carskie postanowiły wybudować tu cerkiew, która stała się centralnym punktem tego obszaru. Obok świątyni wzniesiono również dzwonnicę i budynek mieszkalny dla księdza prawosławnego. W okresie międzywojennym, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, park przeszedł szereg zmian, m.in. rozbudowano go i włączono dodatkowe tereny.

Po odzyskaniu niepodległości nastąpiły zmiany architektoniczne w parku. W 1926 r. rozebrano cerkiew i teren włączono do parku, tworząc klomb w kształcie równoramiennego krzyża. Po kilkudziesięciu latach, wybudowano fontannę, której wzorem stała się Muława– żona jednego z czterech zdunów. Była to kobieta o dobrym sercu, uczciwa, piękna i pełna energii. Zdobyła ona uznanie Księcia Konrada, który nazwał miasto na jej cześć. Posadzono również symboliczny “Dąb Wolności”, a pod koniec XX w. odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego, patrona parku.

Obecnie w parku znajdują się liczne atrakcje, np. aleja kasztanowa, plac zabaw dla dzieci, korty tenisowe, kawiarnie i restauracje czy estrada plenerowa, gdzie odbywają się różnorodne imprezy.

W 1926 r. odbyła się Wystawa Mazurska, która stała się fundamentem dla powstania Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej. Podczas niemieckiej okupacji w trakcie II wojny światowej, zbiory muzealne zostały wywiezione do Królewca, gdzie zaginęły. W latach 60. ubiegłego wieku, instytucję reaktywowano. Otwarto wystawy stałe, przedstawiające historię Ziemi Zawkrzeńskiej od prahistorii do 1914 r., pierwszą wojnę światową, okres międzywojenny, wrzesień 1939 r., okupację niemiecką oraz dorobek powiatu mławskiego w PRL.

Wśród zbiorów muzeum znajdziemy dział archeologii, który prezentuje zabytki od epoki kamienia po późne średniowiecze. Kolekcja obejmuje m.in.: kamienne narzędzia sprzed 4000-6000 lat, narzędzia z epoki brązu i żelaza, a także bogato wyposażony grobowiec książęcy typu Lubieszewo z I wieku n.e. Dział historii prezentuje dzieje Mławy i regionu. Ekspozycja poświęcona bitwie pod Mławą ma dwie linie narracyjne: pierwsza skupia się na kontekście historycznym, a druga na losie żołnierzy. Wystawę uzupełniają osobiste przedmioty żołnierzy. Dział sztuki obejmuje ponad 700 zabytków, w tym obrazy malarzy polskich z drugiej połowy XIX i początku XX w., biżuterię patriotyczną oraz osobiste pamiątki literatki Zuzanny Morawskiej. Dział przyrodniczy prezentuje faunę Mazowsza Północnego, geologiczne i paleontologiczne eksponaty, w tym część szkieletu słonia leśnego sprzed 100 tysięcy lat. Ekspozycja obejmuje ssaki, ptaki oraz owady, a także przewodnik audiowizualny umożliwiający zwiedzającym posłuchanie głosów wielu gatunków zwierząt.

Strona muzeum

Rynek w Mławie stanowił centralny punkt miasta. Był miejscem, gdzie koncentrowało się życie miejskie, odbywały się targi, a także egzekucje kar śmierci. Znajdował się na nim również pręgierz. Na środku placu zlokalizowano najważniejsze budynki miejskie, czyli ratusz i kościół parafialny. Pierwszy z nich, został zbudowany w XVI w., na podstawie przywileju wydanego przez króla Zygmunta I Starego. A świątynia pochodzi z 1477 r., o czym świadczyła nieistniejąca już tablica erekcyjna. Kościół był kilkakrotnie spalony i odbudowywany, co pozbawiło go wielu pierwotnych cech zabytkowych, wprowadzając elementy stylu zbliżonego do budownictwa cerkiewnego.

Pomimo licznych przebudów ulic i samego rynku, średniowieczny układ urbanistyczny pozostał nienaruszony aż do II wojny światowej. Działania wojenne, w tym bombardowania i ostrzały artyleryjskie na początku września 1939 r., zniszczyły północną pierzeję rynku oraz budynki przy ulicy Niborskiej.

Jednym z charakterystycznych budynków na rynku jest kamienica przy Starym Rynku 15. Pod koniec XIX w., należała do Izraela Altera. Był to murowany, piętrowy budynek z czterema mieszkaniami, sklepem cukierniczym i piekarnią na parterze. W kolejnym wieku kamienicę rozbudowano i obecnie jest ważnym elementem historycznej zabudowy rynku.

Pomnik “Obrońcom Mławy” jest częścią kompleksu upamiętniającego bitwę z września 1939 r. Przedstawia on żołnierza z bagnetem w dłoni. Za obeliskiem znajdują się ruiny polskiego schronu bojowego, w którym powstało Mauzoleum Żołnierzy Września. Zawiera ono mapę bitwy oraz tablicę z napisem „Godni są, by wspominali i czcili ich wszyscy, bo za prawa i zwyczaje ojczyste walczyli mężnie i wytrwale”, a także nazwiska poległych żołnierzy.

Linia umocnień wokół Mławy zaczęła powstawać w lipcu 1939 r. Z planowanych 67 bunkrów na pozycji mławskiej, wybudowano 45, a na sąsiedniej pozycji rzęgnowskiej- 5 z 50. Pierwszy odcinek był kluczowy, ponieważ tędy wiodła najkrótsza droga z Prus Wschodnich do Warszawy. Obrona miała długość ponad 20 km, choć jedna dywizja piechoty powinna bronić od 4 do 6 km.

Bitwa, trwająca od 1 do 3 września 1939 r., była jedną z pierwszych w wojnie obronnej Polski. Polscy żołnierze stawili czoła niemieckim siłom, które były liczniejsze i miały wsparcie lotnictwa. Mimo heroicznej obrony, Polacy zmuszeni byli do odwrotu w kierunku Modlina. W trzydniowej bitwie zginęło 864 żołnierzy polskich, a niemieckich- 1,5-2 tys. Mława została zniszczona w ponad 60% przez zmasowane bombardowania Luftwaffe.

Zagroda żubrów w Krajewie została stworzona w ramach projektu “Kompleksowa Ochrona Żubra w Polsce”. Na obszarze 10 ha powstał teren z infrastrukturą umożliwiającą bezpieczne obserwowanie żubrów. Zwierzęta mają do dyspozycji warunki zbliżone do naturalnych, w tym łąki, lasy i zakrzaczenia. Odwiedzający mogą podziwiać żubry z platformy i wieży widokowej, a dzięki licznym tablicom edukacyjnym mogą zapoznać się z biologią gatunku i historią jego restytucji.

Mieszkańcami niedawno otwartej (bo w marcu br.) zagrody są Pomeranin, Powilga, Porecka i Posmykałka. Zwierzęta przybyły z Białowieskiego i Wolińskiego Parku Narodowego. Wejście jest darmowe.

Strona zagrody

Garncarska Wioska, znana również jako Ptasia Gospoda, odzwierciedla tradycje i rzemiosła minionych epok. Odwiedzający mają okazję przenieść się w czasie, odkrywając zapomniane zawody oraz pielęgnując dawne obyczaje. Rozległe tereny Wioski oferują bogactwo atrakcji, w tym warsztatów garncarskich, stoisk zielarskich, pokazów kowalstwa i wiele innych. Dodatkowo, w obiekcie można zobaczyć mazurską kuźnię czy zabytkową stodołę ze sprzętami rolniczymi oraz zbiór skamieniałości i minerałów.

Warto również wspomnieć o Rajskim Ogrodzie, który sąsiaduje z Garncarską Wioską i stanowi największy na Mazurach ogród pokazowy. Na powierzchni 3,5 ha zgromadzono ponad 3 tys. różnych gatunków roślin, tworząc 31 unikalnych zakątków tematycznych.

Strona wioski