Muzeum Przyrody jest częścią Muzeum Warmii i Mazur. Jego początki sięgają jednak znacznie wcześniej, bo roku 1951, kiedy rozpoczęto zbieranie okazów przyrodniczych. Kolekcja rozwinęła się jako Dział Przyrody ww. obiektu, gromadząc zbiory zoologiczne, botaniczne i geologiczne. Otaczający muzeum park z wiekowymi drzewami stanowi dodatkową atrakcję.

Placówka mieści się w eklektycznym pałacu z końca XIX w., początkowo w złym stanie technicznym, ale odrestaurowanym w 1999 r. dzięki wsparciu rządu szwedzkiego. W pałacu i dawnej wozowni, przekształconej na magazyny i sale edukacyjne, znajduje się bogata ekspozycja muzealna.

Kolekcja muzeum liczy prawie 19 tys. eksponatów, w tym zielnik Hansa Steffena z 460 arkuszami. Szczególną atrakcją są dermoplastyczne postacie zwierząt, w tym zagrożonych gatunków, m.in.: żubrów, wilków i orłów, umieszczone na tle fotografii ich naturalnych siedlisk. Muzeum prezentuje także mapy, w tym niemieckie z początku XX w.

Strona muzeum

Olsztyńskie obserwatorium astronomiczne umiejscowione jest na Wzgórzu Św. Andrzeja w dawnej wieży ciśnień z XIX w. W pogodne wieczory, dzięki różnorodnym teleskopom, możemy podziwiać księżycowe kratery, pierścienie Saturna, mgławice, odległe galaktyki oraz plamy słoneczne za dnia.

Obserwatorium wyposażone jest w szereg teleskopów, np. reflektory Zeissa, refraktory oraz teleskop Meade LX 200, który idealnie nadaje się do obserwacji obiektów niebieskich o różnym stopniu jasności. Główny teleskop Coude Refraktor, umożliwia obserwację obiektów do 10 magnitudo. Pracownia promieniowania kosmicznego oraz służby czasu, wyposażona w zegary wahadłowe Shortta i radiowe, dostarczają narzędzi do bardziej zaawansowanych badań i eksperymentów.

Taras widokowy wieży oferuje nie tylko spektakularne widoki na rozgwieżdżone niebo, ale także panoramę Olsztyna. Dzięki zainstalowanej windzie, obserwatorium jest dostępne dla wszystkich.

Dodatkową atrakcją jest wystawa meteorytów, w tym fragmentów księżycowych i marsjańskich, która pozwala zwiedzającym na bliższe zapoznanie się z materią kosmiczną. Obserwatorium oferuje również wykłady popularnonaukowe, warsztaty i spotkania.

Strona planetarium

Planetarium to charakterystyczny budynek ze srebrzystą kopułą. Zostało otwarte w 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika- na cześć którego zostało nazwane. Zaprojektował je Ludomir Gosławski, a wnętrze budynku zdobią unikatowe mozaiki autorstwa Stefana Knappa.

Od samego początku swojej działalności, planetarium oferuje zarówno popularne seanse, które zachwycają wizualnie, jak i te edukacyjne. W 2012 r., obiekt przeszedł znaczącą modernizację, wprowadzając nowoczesny system projekcyjny DigitalSky 2, który 13 lat później został zaktualizowany do systemu SkyExplorer. Nowe technologie umożliwiają wyświetlanie obrazów w FullDome oraz prezentację trójwymiarowych grafik i filmów popularnonaukowych.

W planetarium odbywają się m.in. pokazy nocnego nieba, które prowadzi na żywo doświadczony astronom. W trakcie tego seansu możemy dowiedzieć się, jak wygląda niebo bieżącej nocy oraz gdzie można zaobserwować planety zwane “gwiazdami wędrującymi”. Pokaz ten obejmuje również prezentację gwiazdozbiorów charakterystycznych dla aktualnej pory roku oraz zodiakalnych, czyli Ryby, Lwa i Panny. Jednym z najbardziej spektakularnych widoków jest Droga Mleczna.

Planetarium w Olsztynie to nie tylko seanse astronomiczne. W hallu budynku znajduje się oryginalna, bliźniacza kopia pierwszego sztucznego satelity Ziemi, Sputnika 1. Oprócz tego, organizowane są tu czasowe wystawy nawiązujące do astronomii i przyrody, a także wykłady popularnonaukowe oraz zajęcia dla dzieci i młodzieży.

Strona planetarium

Bazylika św. Jakuba Apostoła to monumentalna gotycka świątynia, stanowiąca jedną z najcenniejszych pereł architektury średniowiecznej na Warmii. Zbudowana w XIV w., pełniła rolę głównej świątyni arcybiskupa warmińskiego. Kościół jest trójnawową, sześcioprzęsłową halą bez wyodrębnionego prezbiterium, wzniesioną z czerwonej cegły na kamiennym podmurowaniu.

Historia bazyliki obejmuje wiele burzliwych wydarzeń, m.in.. pożarów i zniszczeń wojennych. W 1807 r., w trakcie kwaterowania wojsk napoleońskich, spłonęło wnętrze kościoła, które było schronieniem dla rosyjskich jeńców wojennych. Mimo tych dramatycznych wydarzeń, świątynia przetrwała i była wielokrotnie remontowana oraz przebudowywana.

Wnętrze bazyliki, choć skromniejsze w porównaniu z bogactwem architektury zewnętrznej, jest pełne cennych zabytków. Wśród nich znajduje się neogotycki ołtarz główny z XIX w., barokowy obraz Matki Boskiej Różańcowej, późnogotyckie tryptyki, figury świętych, ambona z XX w. oraz odrestaurowane w latach 2006-2008 organy. Ponadto bazylika kryje w sobie wiele cennych dzieł sztuki złotniczej, np. puszkę eucharystyczną z 1735 r. czy zabytkowe świeczniki.

Zostawiamy nasze samochody przy bazylice i pieszo kierujemy się do następnej atrakcji, czyli Muzeum Archidiecezji Warmińskiej. To miejsce łączy bogactwo historyczne i artystyczne regionu Warmii. Mieści się w trzech zrewitalizowanych kamienicach z XIX w, przy ul. św. Barbary 2 i 3.

Muzeum, nazwane na cześć biskupa Jana Obłąka, metropolity olsztyńskiego, słynie z propagowania wiedzy o historii Warmii. Jego zbiory obejmują ok. 500 eksponatów rozlokowanych na 3 poziomach budynku. W piwnicy znajdują się wystawy czasowe, parter zaś poświęcony jest malarstwu i rzeźbie, w tym gotyckim Madonnom oraz ołtarzom z Pęciszewa i Sokolicy, a także XVII-wiecznym portretom ewangelistów.

Na pierwszym piętrze prezentowane są dzieła złotnicze, w tym kielichy, relikwiarze i monstrancje. Szczególną uwagę przyciągają relikwiarz św. Andrzeja wykonany ze złota i hebanu, oraz kielich fundacji bp. Sorboma z XIV w. W tej części muzeum można również podziwiać bogate zbiory ornatów i ksiąg liturgicznych.

Drugie piętro dedykowane jest kalendarium oraz portretom biskupów, ilustrującym historię Archidiecezji Warmińskiej. Wśród eksponatów znajduje się m.in. najstarszy wydany drukiem traktat anatomiczny Andreasa Vesaliusa z 1543 r.

Muzeum jest miejscem, gdzie historia Kościoła na Warmii ożywa dzięki licznym zabytkom i eksponatom, w tym rękopisowi “Monachomachii” Ignacego Krasickiego oraz pierścieniowi tegoż biskupa. Muzeum także dokumentuje współczesną historię, m.in. wizytę Jana Pawła II w Olsztynie w 1991 r.

Strona muzeum

Idziemy dalej, w kierunku Starego Miasta. Rynek to centralny plac olsztyńskiej starówki, otoczony zabytkowymi kamienicami. Jego historia sięga XIV w., kiedy to Olsztyn uzyskał prawa miejskie. W północno-wschodniej części placu mieści się nowoczesna fontanna oraz scena, na której latem odbywają się liczne imprezy kulturalne.

Na środku rynku znajduje się Stary Ratusz, obecnie siedziba Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej. Budynek ten, pierwotnie wzniesiony w XIV w., przeszedł wiele zmian, zwłaszcza po pożarach i zniszczeniach wojennych. Po II wojnie światowej rynek, zniszczony przez Armię Czerwoną, został odbudowany w latach 50. XX w., jednak jego nowy wygląd odbiega od przedwojennego. Zamiast eklektycznych kamienic z XIX w., dziś dominują stylizacje renesansowe i barokowe, zdobione sgraffito oraz rzeźbami nawiązującymi do historii regionu.

Nie sposób ominąć charakterystycznej budowli- Wysokiej Bramy, która jest znana również jako Brama Górna. To imponująca gotycka budowla stanowiąca jeden z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Olsztyna. Zbudowana w XIV w. jako część miejskich fortyfikacji, jest jedyną ocalałą z trzech pierwotnych bram obronnych miasta. Jej masywna, czterokondygnacyjna konstrukcja z charakterystycznymi schodkowymi szczytami dominuje nad staromiejskimi kamienicami, tworząc charakterystyczny element panoramy Olsztyna.

Brama pełniła różne funkcje na przestrzeni wieków. W XVIII w. była zbrojownią, później więzieniem, a w kolejnym mieścił się w niej komisariat policji. Podczas II wojny światowej przetrwała jako jeden z niewielu nienaruszonych elementów miejskich fortyfikacji. W 2003 r. brama przeszła gruntowną renowację, a jej blendę ozdobiono mozaiką Matki Bożej Królowej Pokoju, podarowaną przez Jana Pawła II. We wnęce umieszczono również spiżową głowę papieża.

Przed bramą prowadzone są prace archeologiczne, które odsłoniły fundamenty oryginalnej budowli z XIV w. oraz liczne artefakty, np. monety i kule armatnie.

Kolejnym punktem jest Nowy Ratusz- imponujący przykład architektury neorenesansowej, pełniący funkcję siedziby władz miejskich od 1915 r. Powstał w odpowiedzi na dynamiczny rozwój Olsztyna pod koniec XIX w., kiedy to istniejący budynek Starego Ratusza przestał spełniać potrzeby rosnącej populacji i administracji miejskiej. Projekt autorstwa miejskiego architekta Maxa Boldta został zrealizowany pod kierunkiem jego następcy, Paula Zerocha.

Nowy Ratusz składa się z trzech czterokondygnacyjnych skrzydeł, wieży zegarowej oraz halowej przybudówki dobudowanej w latach 20. XX w. Wieża ratusza, zwieńczona hełmem w kształcie podwójnej latarni, posiada zegar ozdobiony symbolami zodiaku. Portal głównego wejścia jest bogato zdobiony i nosi herb Olsztyna obowiązujący w czasie budowy.

Fasada budynku jest pełna symboliki i finezyjnych dekoracji. Na długim skrzydle, od strony ul. 1 Maja, znajdują się rzeźby uosabiające cnoty obywatelskie: Sprawiedliwość, Mądrość, Piękno, Siłę i Pilność. Na wykuszach fasady przedstawiono cztery żywioły: ogień, wodę, ziemię i powietrze. Wejście do dawnego mieszkania nadburmistrza zdobią rzeźby symbolizujące urzędnika miejskiego, dom i rodzinę oraz ciepło i harmonię rodzinną.

Wnętrze ratusza również zawiera wiele cennych elementów dekoracyjnych, w tym fresk upamiętniający 500-lecie II pokoju toruńskiego oraz witraże ilustrujące ewolucję herbu miejskiego. Sala sesyjna zdobiona jest freskiem oraz licznymi płaskorzeźbami.

Od 1969 r. z wieży ratusza codziennie o godzinie 12:00 oraz w Sylwestra o północy rozbrzmiewa hejnał miasta „O Warmio moja miła”, skomponowany przez Feliksa Nowowiejskiego.

Wracając na Stare Miasto, kierujemy się na Targ Rybny, do Domu “Gazety Olsztyńskiej”. Dwukondygnacyjny gmach z czerwonej cegły pełnił od 1920 do 1939 r. funkcję redakcji i drukarni “Gazety Olsztyńskiej”, ważnego polskiego czasopisma na Warmii.

Wybuch II wojny światowej przyniósł tragiczne wydarzenia dla budynku i jego pracowników. Już w pierwszym dniu wojny gestapo aresztowało redaktora naczelnego, Seweryna Pieniężnego Juniora, a sam budynek został demonstracyjnie zniszczony przez Niemców w listopadzie 1939 r.

Prawie 50 lat później, rozpoczęto rekonstrukcję budynku, który ponownie otwarto w 1989 r. Od tego czasu Dom “Gazety Olsztyńskiej” pełni funkcję oddziału Muzeum Warmii i Mazur. Obiekt prezentuje bogate zbiory związane z historią Olsztyna i regionu, w tym cenne eksponaty dotyczące polskiej prasy na Warmii i Mazurach oraz unikatowe pamiątki związane z rodziną Pieniężnych, właścicielami gazety. Są to np. zdjęcia rodzinne, zegarek z dedykacją Seweryna Pieniężnego, czcionki drukarskie oraz oryginalne numery “Gazety Olsztyńskiej”. Ekspozycje obejmują także przedmioty związane z historią Warmii, m.in. kronikę kościoła w Bartołtach Wielkich, statut Towarzystwa Wstrzemięźliwości od Palonych Napojów, czy pamiątki z okresu plebiscytu 1920 r. Cenne są również obiekty dokumentujące działalność opozycji w latach 80. XX w., w tym materiały związane z NSZZ „Solidarność” i przemianami ustrojowymi.

Strona muzeum

Kolejnym punktem jest amfiteatr im. Czesława Niemena. Obiekt położony jest tuż przy zamku, w miejscu dawnej fosy. Powstał w XX w. i przeszedł gruntowną modernizację w latach 2006-2008, kiedy to zyskał nowoczesną, zadaszoną scenę oraz zwiększoną liczbę miejsc siedzących, wynoszącą obecnie 1300. Pod widownią znajdują się kameralna sala na 78 osób, garderoby dla artystów, toalety oraz inne pomieszczenia użytkowe.

Amfiteatr pełni kluczową rolę podczas Olsztyńskiego Lata Artystycznego, będąc główną sceną tego cyklu wydarzeń. W sezonie letnim odbywają się tu różnorodne koncerty, pokazy filmowe i występy artystyczne, które ożywiają Stare Miasto. Obiekt, wyposażony w windy, jest również przyjazny dla osób z niepełnosprawnościami.

Przy głównym wejściu do amfiteatru znajduje się „Ławeczka Kopernika” – pomnik upamiętniający wielkiego astronoma.

Gotycki zamek kapituły warmińskiej to siedziba Muzeum Warmii i Mazur. Stanowi jedną z najważniejszych placówek muzealnych w regionie oraz największe muzeum w województwie warmińsko-mazurskim. Historia tej instytucji sięga roku 1921, gdy powstało pierwsze muzeum o charakterze regionalnym. Bogata kolekcja obejmuje zabytki z obszaru Warmii i Mazur, reprezentujące różne dziedziny, np. archeologię, historię, sztukę, rzemiosło artystyczne, literaturę oraz kulturę ludową.

Wyjątkowymi eksponatami w zbiorach muzeum są m.in. rzeźby gotyckie, malarstwo religijne z okolic Warmii, portrety holenderskie, wyroby konwisarskie i ludwisarskie, a także grafika współczesna. Na uwagę zasługuje także inkunabuł medyczny należący do Mikołaja Kopernika, będący unikatową pamiątką w polskich zbiorach.

Muzeum jest również miejscem, gdzie można podziwiać wyjątkowe artefakty związane z historią regionu oraz prowadzić badania naukowe. W okresie letnim udostępniana jest wieża zamkowa, z której rozpościera się malownicza panorama miasta.

Jeśli chodzi o sam zamek to zbudowano go w XIV w. Początkowo pełnił funkcje obronne oraz służył jako siedziba administratora dóbr kapituły. Jednym z najbardziej znanym mieszkańców zamku był Mikołaj Kopernik, który w latach 1516-1521 sprawował tu funkcję administratora. W budynku zachowały się unikalne elementy architektoniczne, m.in. kryształowe sklepienia w dawnym refektarzu i komnacie administratora, a także tablica astronomiczna wykonana przez samego Kopernika.

Strona muzeum

Kolejna atrakcja znajduje się 5 min od muzeum, na starówce. Wystawa Lego w Olsztynie to jedyna tego typu ekspozycją w województwie warmińsko-mazurskim. Jest to tak naprawdę sklep, a ekspozycja znajduje się w jednym pomieszczeniu.

Prezentowane są liczne budowle, począwszy od lat 70. XX w. aż po współczesne dzieła. Można zobaczyć m.in. budowlę Ninjago, Hulkbustera, kolekcję Star Wars z Sokołem Millenium, warownię Helmowy Jar z Władcy Pierścieni, bank Gringotta z Harry’ego Pottera, stadion Camp Nou oraz wiele innych. Wystawa może poszczycić się również dużą kolekcją Lego zwierząt – 850 egzemplarzy oraz najdroższą seryjną figurką na świecie – chromowanym złotem Mr. Goldem.

Miejska Plaża w Olsztynie znajduje się nad brzegiem jeziora Ukiel. Plaża została poddana gruntownej modernizacji, co sprawia, że jest jednym z najnowocześniejszych kompleksów rekreacyjno-sportowych w regionie.

Infrastruktura plaży obejmuje strzeżone kąpielisko, wypożyczalnię sprzętu wodno- plażowego, boiska do siatkówki plażowej, piłki nożnej i koszykówki, zjeżdżalnię wodną dla dzieci, pomosty spacerowe oraz restauracje i punkty gastronomiczne. Dodatkowo, istnieje możliwość organizacji rejsów po jeziorze statkiem “Cyranka”.