Trasa 246: Wałbrzych

Trasy na motocyklTrasy na samochódTrasy na kamperKliknij i przewiń pod mapkę

Muzeum Górnictwa i Sportów Motorowych, Noworudzka 4a, Wałbrzych

Nawiguj

Muzeum to miejsce, które łączy dwa światy – górnictwo i sporty motorowe. Zlokalizowane na terenie dawnej kopalni „Teresa”, muzeum powstało dzięki inicjatywie Jerzego Mazura, znanego polskiego kierowcy rajdowego i pierwszego Polaka, który ukończył Rajd Dakar.

Muzeum podzielone jest na 2 główne części. Pierwsza, mieszcząca się w historycznej wieży wyciągowej z 1864 r., poświęcona jest górnictwu. Można podziwiać tutaj różnorodne eksponaty związane z pracą w kopalniach, tj. wózki kopalniane, sprzęt ochronny, narzędzia górnicze oraz mundury górnicze. W tej części muzeum zgromadzono także dokumenty i literaturę dotyczącą górnictwa, prezentowane w odnowionej hali maszyny wyciągowej.

Druga część muzeum, znajdująca się w pobliżu szybu „Teresa”, skupia się na sportach motorowych. Kolekcja ta obejmuje szeroką gamę samochodów rajdowych i wyścigowych, motocykli, a także kombinezonów i osobistych pamiątek znanych kierowców, tj. Krzysztof Hołowczyc, Marian Bublewicz oraz Ayrton Senna. Wśród eksponatów można znaleźć również spalony samochód Celica Hołowczyca oraz pamiątki po np. Robercie Kubicy czy Fernando Alonso.

Muzeum zlokalizowane jest przy ulicy Ayrtona Senny, nazwanej na cześć brazylijskiego kierowcy Formuły 1, który tragicznie zginął w wypadku na torze Imola. Przed wejściem do muzeum znajduje się pomnik Senny, co podkreśla jego znaczenie i wpływ na świat sportów motorowych.

Nawiguj prowadzi do serwisu samochodowego, bo to na jego terenie znajduje się dawna kopalnia.

Strona muzeum

Pałac Czettritzów, Zamkowa 4, Wałbrzych

Nawiguj

Pałac Czettritzów znany również jako “Zamek Wałbrzych”, jest zabytkową rezydencją renesansową, która została zbudowana w XVII w. przez rodzinę von Czettritz. Zlokalizowany w centrum miasta, pałac ten zastąpił zniszczony w pożarze zamek Nowy Dwór.

Początkowo była to siedziba rodowa Czettritzów. W drugiej połowie XVII w. rezydencję zamieszkiwała wdowa po Diprandzie von Czettritz. Po jej śmierci pałac przechodził w ręce różnych członków rodziny, nie ulegając większym zmianom aż do 1738 r., kiedy to Konrad Maksymilian Hochberg nabył pałac i rozpoczął jego modernizację. Dodano wtedy cylindryczną wieżę, nowe wejście z pseudorenesansowym portalem i herbem Hochbergów.

Pałac przeszedł liczne przebudowy, szczególnie w XIX i XX w. Dobudowano nowe skrzydła i budynki administracyjne. Powstały też dwie wille w przypałacowym parku. Jedna z nich była ostatnim domem księżnej Daisy, znanej z zamku Książ i ciotki Winstona Churchilla.

Po II wojnie światowej pałac służył różnym instytucjom, w tym Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego i Urzędowi Wojewódzkiemu. Ostatecznie, w 2004 r. pałac został przekazany Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa, obecnie Akademii Nauk Stosowanych.

Kompleks pałacowy obejmuje główny budynek pałacu oraz park o powierzchni 4,3 ha, na którym znajdują się również dawne budynki gospodarcze przekształcone na akademiki. Park zyskał miano spokojnego zakątka w sercu miasta, oferując starodrzew i krzewy różaneczników.

Kolegiata pw. NMP Bolesnej i Św. Aniołów Stróżów, Garbarska 4, Wałbrzych

Nawiguj

Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i Świętych Aniołów Stróżów to jeden z najważniejszych obiektów w mieście, zarówno pod względem religijnym, jak i architektonicznym. Jej budowa rozpoczęła się w XIX w. i zastąpiła ona starszy, XV-wieczny kościół św. Michała, który stał na tym miejscu.

Świątynia zbudowana na planie krzyża łacińskiego posiada imponującą, 84 m wieżę, która dominuje nad okolicą. Wnętrze świątyni zdobią witraże, epitafia oraz rzeźby i płaskorzeźby, głównie o tematyce biblijnej. W kościele znajdują się także organy firmy Schlag & Söhne ze Świdnicy, które mają 46 rejestrów i pneumatyczne traktury.

Kolegiata przeszła wiele remontów, które miały na celu zachowanie jej w dobrym stanie. Od 1996 r. trwały prace renowacyjne, obejmujące m.in. odbudowę wieży, remont witraży oraz modernizację ogrzewania. W 2017 r. rozpoczęto kolejny etap remontu wieży.

Kościół Zbawiciela – Perła architektury Langhansa, pl. Kościelny 4A, Wałbrzych

Nawiguj

Kościół Zbawiciela zlokalizowany w pobliżu rynku jest jednym z najważniejszych zabytków architektonicznych miasta. Ta ewangelicko-augsburska świątynia, zaprojektowana przez Carla Gottharda Langhansa, znanego również z projektu Bramy Brandenburskiej, została ukończona w XVIII w. Obecny kościół zastąpił wcześniejszą, mniejszą budowlę, która okazała się niewystarczająca dla rosnącej liczby wiernych.

Langhans, urodzony w Kamiennej Górze, stworzył kościół w stylu klasycystycznym z elementami barokowymi. Budynek posiada trzy empory i zachowuje oryginalny wystrój wnętrza, z wyjątkiem wieży, która została przebudowana w XIX w.. Organy kościoła pochodzą z połowy XVIII w. i były konsultowane przez Alberta Schweitzera.

W czasie wojen napoleońskich kościół służył rosyjskim wojskom jako tymczasowa świątynia prawosławna. Przed świątynią stał pomnik upamiętniający wojnę francusko-pruską, który w latach pięćdziesiątych XX w. zastąpiono pomnikiem ku czci Juliana Marchlewskiego. Po upadku komunizmu pomnik ten został usunięty.

Kościół Zbawiciela odgrywał ważną rolę w historii religijnej Wałbrzycha, szczególnie w kontekście Reformacji. Pierwsze nabożeństwa luterańskie odbywały się już w 1525 r., jednak dopiero po zakończeniu wojny trzydziestoletniej ewangelicy mogli swobodnie praktykować swoją wiarę dzięki wprowadzeniu wolności wyznania przez króla pruskiego Fryderyka II.

Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej, pl. Kościelny, Wałbrzych

Nawiguj

Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej jest najstarszą świątynią miasta. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1305 r., co potwierdza dokument “Liber fundationis episcopatus vratislaviensis”.

Pierwotnie na miejscu dzisiejszego sanktuarium znajdował się drewniany kościółek, który, zgodnie z legendą, został zbudowany przez rycerza wdzięcznego Matce Bożej za ocalenie życia. Źródło znajdujące się za ołtarzem, którego woda miała leczyć choroby oczu, przyciągało wielu pielgrzymów. W XV w., wraz z rozwojem miasta, obok powstała nowa świątynia pw. św. Michała, a stary kościółek stał się miejscem pielgrzymkowym i kaplicą pogrzebową.

W XVIII w. kościół został gruntownie przebudowany w stylu barokowym. Obecny barokowy wygląd świątyni, z bogato zdobionym ołtarzem głównym i piętnastowieczną statuą Matki Bożej Bolesnej (Pietą), jest efektem tych prac. Wnętrze sanktuarium zdobi także pozytyw organowy.

Rynek Wałbrzych

Nawiguj

Rynek jest najstarszym placem w Śródmieściu. Miejsce to, mające kształt prostokąta, stanowi historyczne serce miasta. W przeszłości rynek był ośrodkiem handlowym, na którym regularnie organizowano cotygodniowe targi. W XVIII i XIX w. centralny punkt placu zajmował barokowy ratusz, obecnie widoczny jedynie na dawnych rycinach. W centralnym punkcie placu znajduje się fontanna, której wodne kompozycje zmieniają się co kilka minut.

Wokół Rynku wznoszą się liczne zabytkowe kamienice, każda z unikalną historią. Warto zwrócić uwagę na “Kamienicę pod Kotwicą” z 1799 r., wyróżniającą się barokowo-klasycystycznym stylem i kotwicą na szczycie, symbolizującą morskie powiązania handlowe miasta. “Kamienica pod Trzema Różami” z 1777 r. charakteryzuje się barokowym stylem i stiukowymi różami zdobiącymi elewację. “Kamienica pod Czterema Atlantami” z lat 1791-1793, obecnie siedziba “Biblioteki pod Atlantami”, była niegdyś winiarnią, w której gościł Johann Wolfgang von Goethe.

Na uwagę zasługują także inne kamienice, jak np. kamienica nr 1, zwana domem Treutlera, czy kamienica Zakładu Gazowniczego, z rzeźbą chłopca trzymającego kaganek.

Muzeum Porcelany, 1 Maja 9, Wałbrzych

Nawiguj

Muzeum Porcelany w Wałbrzychu, pierwotnie założone jako Muzeum Starożytności Ziemi Wałbrzyskiej z inicjatywy Juliusa Joppicha, przeszło przez wiele etapów rozwoju i przekształceń. W 1926 r., znalazło nową siedzibę w Pałacu Albertich przy ulicy 1 Maja. Po II wojnie światowej, pod kierownictwem Marka Sagana, muzeum wznowiło działalność.

W 2015 r. muzeum, po gruntownym remoncie i rearanżacji, skoncentrowało się na kolekcji porcelany, zmieniając nazwę na Muzeum Porcelany. Obecnie posiada ponad 10 000 eksponatów, w tym wyroby porcelanowe z fabryk śląskich oraz europejskich, tj. Niemiec, Austrii, Czech, Rosji, Danii, Francji, Holandii i Anglii. Dodatkowo, muzeum prezentuje polską ceramikę z lat 50. i 60. XX w. oraz kolekcję współczesnego malarstwa polskiego m.in. Jerzego Dudy-Gracz, Franciszka Starowieyskiego i Zdzisława Beksińskiego.

Muzeum składa się z kilku działów: Ceramiki, Sztuki, Historii Miasta i Regionu, Biblioteki oraz Edukacji i Promocji.Dział Ceramiki posiada kolekcję porcelany użytkowej i dekoracyjnej oraz unikatowych dzieł ceramiki artystycznej, zarówno historycznej, jak i współczesnej. Dział Sztuki eksponuje malarstwo, grafikę, rzeźbę oraz rzemiosło artystyczne, z bogatym zbiorem prac polskich i europejskich artystów. 

Kolekcja Działu Historii Miasta i Regionu obejmuje zbiory ikonograficzne, archiwalne oraz numizmatyczne, dokumentując życie codzienne, kulturę i środowisko geograficzne Wałbrzycha i okolic. Szczególnie cenne są archiwalne fotografie, ryciny oraz dokumenty dotyczące życia mieszkańców regionu przed i po 1945 r. Wśród unikatowych eksponatów można znaleźć medale pamiątkowe, chorągwie, sztandary oraz inne artefakty związane z historią lokalną.

Strona muzeum

plac Magistracki, Wałbrzych

Nawiguj

Plac Magistracki ma bogatą historię sięgającą 1854 r. Po II wojnie światowej nosił nazwy Plac Wolności i Obrońców Stalingradu, a w potocznej mowie bywa nazywany „Drugim Rynkiem”. Przeszedł liczne przebudowy. W ramach rewitalizacji na środku placu zainstalowano nowoczesną, podświetlaną fontannę, która zmienia barwy, a całość wyłożono granitową kostką i płytami. Urozmaicona rzeźba terenu obejmuje trzy poziomy połączone schodami, przy których zasadzono klomby z roślinami. W górnej części placu, obok prokuratury, znajdują się trzy zejścia, a na środkowym poziomie, przy kamienicy nr 9, można podziwiać pogodynkę w oszklonej witrynie. Przy zejściu do najniższej części placu, naprzeciw ratusza, umieszczono kapsułę czasu z 2014 r., a na bruku znajduje się herb Wałbrzycha wykonany z kolorowych granitowych kostek.

Historia placu jest równie interesująca jak jego wygląd. Od końca XIX w. plac był miejscem relaksu i spotkań mieszkańców, zdobiły go m.in. pomniki cesarza Wilhelma I i kanclerza Ottona von Bismarcka oraz altana ogrodowa. W czasie II wojny światowej wybudowano tu duży basen przeciwpożarowy. Po wojnie, dzięki naczelnikowi Wydziału Technicznego Janowi Dudzie, plac zyskał murki oporowe, schody wejściowe oraz fontannę z rzeźbą kąpiącej się kobiety, którą otaczają wodotryski.

Stara Kopalnia w Wałbrzychu, Piotra Wysockiego 29, Wałbrzych

Nawiguj

Stara Kopalnia w Wałbrzychu, znana dawniej jako Kopalnia Węgla Kamiennego „Julia”, to niezwykły przykład adaptacji poprzemysłowego obiektu na potrzeby współczesnej edukacji, kultury i turystyki. Kopalnia, której początki sięgają XVIII w., przeszła liczne transformacje, by ostatecznie zakończyć działalność wydobywczą w 1996 r. Po szeroko zakrojonych pracach rewitalizacyjnych, miejsce to zyskało nowe życie jako Centrum Nauki, Kultury i Sztuki Stara Kopalnia.

Kompleks obejmuje 4,5 ha powierzchni, na której znajdują się liczne zabytkowe obiekty poprzemysłowe. Wśród nich są murowane wieże wyciągowe szybów „Julia” i „Sobótka”, które wyróżniają się charakterystyczną architekturą. Na terenie kompleksu można zobaczyć także zachowane maszyny górnicze, w tym urządzenia wyciągowe i transportowe.

Jednym z głównych elementów Starej Kopalni jest Muzeum Przemysłu i Techniki. Znajdują się tutaj ekspozycje poświęcone historii górnictwa węgla kamiennego oraz pracy górników. W zbiorach muzeum są maszyny górnicze, pamiątki związane z działalnością kopalni oraz bogate archiwalia. Muzeum oferuje zwiedzanie z przewodnikami, byłymi górnikami, którzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem.

Stara Kopalnia to nie tylko muzeum, ale również centrum aktywności i kreatywności. SOWA – Strefa Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności – oferuje interaktywne stanowiska do nauki przez zabawę, wzorowane na warszawskim Centrum Nauki Kopernik. Centrum Ceramiki Unikatowej to z kolei miejsce, gdzie można wziąć udział w warsztatach ceramicznych, ucząc się technik modelowania gliny.

Na terenie Starej Kopalni działa także Galeria Sztuki Współczesnej, która prezentuje wystawy znanych artystów oraz organizuje spotkania autorskie. Obiekty dawnej kopalni są również siedzibą Wałbrzyskiego Ośrodka Kultury i Zespołu Pieśni i Tańca „Wałbrzych”.

Strona muzeum

Aqua Zdrój, Ratuszowa 6, Wałbrzych

Nawiguj

Aqua Zdrój to wszechstronny kompleks sportowo-rekreacyjny usytuowany u stóp malowniczej góry Chełmiec, w sercu Sudetów. Ten nowoczesny ośrodek, największy w regionie, łączy w sobie szeroką ofertę atrakcji dla osób pragnących aktywnie spędzić czas, jak i tych szukających relaksu.

Centrum Aktywnego Wypoczynku Aqua Zdrój wyróżnia się bogatym wyposażeniem. W skład obiektu wchodzi Park Wodny, który obejmuje basen sportowy o wymiarach 25×16 m z sześcioma torami pływackimi. Dla amatorów zabawy i relaksu dostępne są basen rekreacyjny z licznymi atrakcjami, tj. zjeżdżalnie wodne, gejzery, armatki wodne oraz leżanki wodno-powietrzne. Dla najmłodszych przygotowano brodzik z mini zjeżdżalniami i innymi wodnymi atrakcjami.

W obiekcie znajduje się także strefa saunowa z różnorodnymi rodzajami saun, w tym sauną fińską, turecką i aromatyczną, a także strefa wellness z jacuzzi, gdzie można się odprężyć po intensywnym dniu.

Dla osób preferujących inne formy aktywności fizycznej, Aqua Zdrój oferuje siłownię, korty squashowe oraz szeroką gamę boisk sportowych, w tym stadion piłkarski i boiska treningowe. Obiekt jest także idealnym miejscem na organizację wydarzeń sportowych i kulturalnych dzięki swojej wielofunkcyjnej hali widowiskowo-sportowej oraz hotelowi z restauracją i centrum konferencyjnym.

Strona Aqua

Chełmiec 851 m n.p.m., Szczawno-Zdrój

Nawiguj

Chełmiec to jeden z najbardziej charakterystycznych szczytów Gór Wałbrzyskich, wznoszący się na wysokość 850 m n.p.m. Położony w sercu Sudetów, góruje nad okolicznymi miastami, w tym Wałbrzychem i Szczawnem-Zdrojem. Niegdyś był uważany za najwyższy punkt w okolicy, jednak pomiary wykazały, że Borowa jest wyższa o 3 m.

Chełmiec wyróżnia się swoją formą kopuły, co czyni go łatwo rozpoznawalnym w krajobrazie. Z jego szczytu rozciągają się rozległe widoki na Kotlinę Wałbrzyską oraz dalsze okolice, w tym Wrocław. Obszar ten jest bogaty w buczyny sudeckie i jest ważnym siedliskiem dla wielu gatunków ptaków i nietoperzy.

W XIX w. wzniesiono tu kamienną wieżę widokową, która obecnie jest systematycznie odnawiana i udostępniana w sezonie letnim. Chełmiec jest także miejscem znaczącym z religijnego punktu widzenia – kilka metrów poniżej szczytu stoi 45 m krzyż milenijny, który jest miejscem uroczystości religijnych i pielgrzymek. W pobliżu znajduje się Droga Krzyżowa Trudu Górniczego, upamiętniająca ciężką pracę górników.