Ruiny zamku Stary Książ znajdują się zaledwie kilkaset metrów od słynnego Zamku Książ. Są pozostałością XIII-wiecznej warowni, która na przestrzeni wieków przeszła wiele zmian i przekształceń.

Pierwszy zamek, wzniesiony przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego, był elementem systemu obronnego księstwa. Zamek Stary Książ składał się z głównego budynku i dwóch podzamczy, chronionych przez wały i fosy. Jego strategiczne położenie miało na celu obronę regionu. Jednak po przejściu pod panowanie Korony Czeskiej w 1392 r. i po licznych zniszczeniach, jakie zamek doznał podczas wojen husyckich, stracił on na znaczeniu. W XVIII w. Hans Heinrich VI von Hochberg zlecił architektowi Christianowi Wilhelmowi Tischbeinowi przebudowę pozostałości zamku na romantyczną ruinę. Obiekt zyskał wtedy stylizowane na gotyk elementy.

Podczas II wojny światowej ruiny zamku były miejscem stacjonowania wojsk niemieckich, a później radzieckich. Istnieją hipotezy, że w podziemiach zamku mogły być prowadzone tajne projekty nazistowskie, np. produkcja broni lub inne eksperymenty wojskowe. Wskazuje na to m.in. tajemniczy projekt Die Glocke, który miał być realizowany w okolicach Wałbrzycha.

Dziś ruiny zamku Stary Książ są wkomponowane w krajobraz Książańskiego Parku Krajobrazowego. Odwiedzający mogą podziwiać pozostałości średniowiecznych murów oraz romantycznych elementów dodanych w XVIII wieku.

Palmiarnia to miejsce o powierzchni około 1900 m², zbudowane na początku XX w. z inicjatywy księcia Jana Henryka XV von Pless z rodu Hochbergów. Powstała jako wyraz miłości księcia do jego żony, księżnej Daisy, znanej z zamiłowania do pięknych kwiatów i roślin. Jest to jedno z najstarszych tego typu miejsc w Polsce, które do dziś zachowuje swoją historyczną konstrukcję.

W palmiarni rośnie ponad 250 gatunków roślin z różnych stref klimatycznych, w tym bambusy, fikusy, eukaliptusy oraz rośliny cytrusowe. Wewnątrz, ściany pokryte są tufem wulkanicznym pochodzącym z wulkanu Etna. Szczególną atrakcją jest stała Wystawa Bonsai, prezentująca różnorodne miniaturowe drzewka, w tym 200-letni jałowiec.

Palmiarnia, oprócz bogatej kolekcji roślin, oferuje zwiedzającym także kawiarnie i sklep z roślinami, gdzie można nabyć egzotyczne gatunki na własny użytek. Zwiedzanie odbywa się indywidualnie, bez przewodnika. 

Strona palmiarni

Zamek Książ jest jednym z najważniejszych i największych tego typu obiektów naszym kraju. Położony w otoczeniu malowniczego Książańskiego Parku Krajobrazowego, jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce, zaraz po Zamku w Malborku i Zamku Królewskim na Wawelu.

Historia obiektu sięga XIII w., kiedy to, według legend, pierwszy warowny gród został wzniesiony przez rycerza o imieniu Funkenstein na polecenie księcia Henryka I Ptasznika. W ciągu wieków pałac przechodził z rąk do rąk, będąc świadkiem licznych konfliktów, przebudów i modernizacji.

Zamek Książ posiada ponad 400 pomieszczeń. Jego strategiczne położenie sprawiało, że był kluczowym punktem obronnym na Śląsku. Podczas wojen husyckich, przechodził przez ręce różnych właścicieli, w tym rycerzy i burgrabiów, aż do końca XIV w., kiedy to stał się własnością króla Czech. W kolejnym wieku obiekt był wielokrotnie oblegany, a jego charakter z obronnego zmieniał się na bardziej mieszkalny. 

Rodzina Hochbergów, która zarządzała zamkiem od 1509 r. aż do konfiskaty przez nazistów w 1941 r., znacząco przyczyniła się do jego rozwoju. Obiekt przechodził liczne przebudowy, zmieniając swój styl na renesansowy i barokowy. W XIX w., Jan Henryk XI von Hochberg rozszerzył zamkowe posiadłości, wspierając liczne inicjatywy społeczne i kulturalne.

Podczas II wojny światowej, pałac został przejęty przez władze III Rzeszy i przekształcony w jedną z kwater Hitlera, co doprowadziło do znacznych zniszczeń jego wnętrz. Po wojnie, zamek był plądrowany i niszczony, a dopiero w latach 50. XX w. rozpoczęto prace konserwatorskie.

Stronu zamku

Mauzoleum Hochbergów, usytuowane na Topolowej Górce to obiekt upamiętniający rodzinę Hochbergów, dawnych właścicieli Zamku Książ. Zbudowane na miejscu wcześniejszego drewnianego pawilonu z początku XVII w., pełniło pierwotnie funkcję domu letniego, zwanego też belwederem. Było to miejsce widokowe, otoczone promieniście rozchodzącymi się alejami lipowymi, gdzie rodzina i goście mogli spędzać czas w otoczeniu natury.

Architektura mauzoleum wyróżnia się pięciobocznym planem i grubymi murami o cechach renesansowych. Wnętrze zdobią stiukowe dekoracje oraz malowidła sklepienne autorstwa Felixa Antoniego Schefflera, przedstawiające Zamek Książ z różnych stron świata.

W XIX w., pawilon przekształcono w mauzoleum rodzinne, wykuto w skale obszerną kryptę. Pierwszymi pochowanymi tam osobami byli Maria von Pless oraz Jan Henryk XI. Ostatnią pochowaną osobą była księżna Daisy von Pless. W 1945 r., w obawie przed zbezczeszczeniem przez wkraczającą Armię Czerwoną, szczątki rodziny Hochbergów zostały potajemnie przeniesione przez służbę książęcą na cmentarz ewangelicki w Szczawienku.

Dziś mauzoleum jest dostępne do zwiedzania- oferuje możliwość podziwiania odrestaurowanych fresków Schefflera i częściowo zachowanych sarkofagów. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa około 20 minut.

Strona mauzoleum

Świebodzicki rynek otaczają kamienice, które przetrwały do dzisiejszych czasów. Pochodzą głównie z przełomu XVIII i XIX w. Ich obecność przypomina o wielkim pożarze z lipca 1774 r., który strawił wcześniejsze zabudowania wraz z pierwotnym ratuszem. Obecny, zaprojektowany przez Christiana Valentina Schulze, został wzniesiony w XVIII w., a jego architektura nosi cechy klasycyzmu. Ratusz został później przebudowany i przeszedł kilka modernizacji. Budynek, wzniesiony na planie litery T, ma charakterystyczny dach i centralną wieżę.

Świebodzice mogą poszczycić się jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych systemów obronnych w Polsce. Pierwsze umocnienia ziemne powstały w XIII w., a w kolejnym, zastąpiono je solidnymi murami kamiennymi. Mury te, rozbudowywane, obejmowały 10 baszt i trzy bramy miejskie: Świdnicką, Bolkowską (Górną) i Strzegomską (Dolną). Mimo licznych wojen, pożarów i prób rozbiórki, mury te zachowały się w 80% do dzisiejszych czasów. Fragmenty można podziwiać m.in. wzdłuż ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego, gdzie zostały częściowo zrekonstruowane.

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła to świątynia zbudowana w XVIII w. według projektu niemieckiego architekta Chrystiana Schultza. Jest to budowla klasycystyczna wzniesiona na planie krzyża z wieżą od zachodu. Wyróżniają ją boczne ryzality i kwadratowa dzwonnica, która przechodzi w ośmioboczną wieżę.

Wnętrze kościoła podzielone jest na trzy nawy. Kolumny wspierają bogato zdobiony strop i lustrzane sklepienie. Pierwotnie kościół pełnił funkcję zboru ewangelickiego, co wiązało się z okresem pruskiego panowania, gdy to nauka luterańska odzyskała znaczenie na Śląsku.

Po II wojnie światowej, świątynia została przemianowana na katolicki kościół pomocniczy, a od 1952 r. funkcjonuje jako samodzielny kościół parafialny. Szczególną uwagę zwraca obraz w ołtarzu głównym, przedstawiający patronów kościoła – św. Piotra i Pawła oraz organy wykonane przez świdnicką firmę G.G. Schlag i Synowie w XIX w.

Kościół św. Mikołaja w Świebodzicach jest ważnym zabytkiem o bogatej historii, sięgającej XIII w. Pierwsza wzmianka o świątyni pochodzi z 1228 r. Pierwotna budowla została zniszczona podczas najazdu Tatarów 13 lat później. W XVIII w. dotkliwie ucierpiała w wyniku pożaru. Z pożogi ocalało jedynie prezbiterium, będące najstarszą, romańską częścią kościoła.

W XV w. kościół przeszedł przebudowę z stylu romańskiego na gotycki, co uwiecznił w swoich zapisach wrocławski wizytator diecezji z 1667 r., wspominając m.in. dwie wieże i renesansową kaplicę rodu Hochbergów.

W kolejnych wiekach, w wyniku reformacji, kościół św. Mikołaja był używany zarówno przez katolików, jak i luteranów. Jednakże z czasem przewaga protestantów doprowadziła do wygnania katolickiego proboszcza. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej i na mocy pokoju westfalskiego, świątynia powróciła w ręce katolików, ale dopiero w 1811 r. odbudowano ją po pożarze, nadając jej skromniejszą formę niż przed katastrofą.

Obecny wygląd kościoła łączy elementy gotyckie z barokowymi. Wnętrze świątyni zdobią XIX-wieczny ołtarz główny i ambona, a także renesansowe figurki św. Jadwigi Śląskiej i św. Mikołaja. Kościół posiada również ośmioboczną kaplicę Bożego Grobu oraz kaplicę rodu Hochbergów z herbem rodowym nad wejściem. 

Świątynia odgrywa ważną rolę w życiu religijnym i patriotycznym miasta. To właśnie tutaj odbywają się miejskie uroczystości religijno-patriotyczne, a na zewnątrz kościoła znajduje się tablica upamiętniająca marszałka Józefa Piłsudskiego, wmurowana z okazji 70. rocznicy powstania II Rzeczypospolitej.

Kościół św. Mikołaja jest nie tylko miejscem kultu religijnego, ale również ważnym świadkiem historii Świebodzic, odzwierciedlającym burzliwe dzieje regionu i miasta.

Ruiny zamku Cisy znajdują się w dolinie Czyżynki. Budowla, której początki sięgają XIII w., została wzniesiona przez księcia Bolka I Surowego lub jego potomka, Bernarda Statecznego. Zamek pełnił ważną funkcję obronną, chroniąc szlaki handlowe z Czech do Świdnicy i Wrocławia oraz strzegąc granicy księstwa świdnickiego. Bolko II Świdnicki, wnuk Bolka I, rozbudował zamek, który stał się punktem strategicznym w obronie wschodnich granic księstwa jaworskiego. 

W XIV w. zamek przeszedł przez ręce kilku właścicieli, w tym kasztelana strzegomskiego Nickela Boltze i rodziny von Seydlitz. W kolejnym wieku, warownia została kupiona przez braci von Czettritz, którzy przeprowadzili jej odbudowę po zniszczeniach spowodowanych przez wojska husyckie. Następnie, zamek został zmodernizowany i przystosowany do obrony artyleryjskiej, a dodatkowe przedzamcza zwiększyły jego możliwości obronne.

Podczas wojny trzydziestoletniej, zamek został spalony przez Szwedów i stopniowo popadał w ruinę. W XIX w., dzięki zainteresowaniu ruinami, teren zamku został oczyszczony i stał się celem wycieczek. Podjęto prace konserwatorskie, a po II wojnie światowej zamek został zabezpieczony jako trwała ruina.