Pałac w Grzegorzewicach, Pałacowa 59, Grzegorzewice
Pałac w Grzegorzewicach to zabytkowa rezydencja o klasycystycznym charakterze, wzniesiona około połowy XIX wieku. Jego historia sięga jeszcze wcześniej, kiedy to w XVIII wieku posiadłość należała do Władysława Mieczyńskiego, chorążego mszczonowskiego.
Budynek pałacu, zbudowany z cegły, ma charakterystyczną prostokątną bryłę z wieżą. Wokół pałacu rozciąga się malowniczy park, będący istnym muzeum przyrody. W posiadłości znajdują się również dodatkowe budynki z lat 70. XX wieku: dom mieszkalny oraz budynek gospodarczy, oba wymagające generalnego remontu. W parku, oprócz przejezdnej alei znajdują się też trzy stawy. Obiekt jest własnością prywatną.
Staw Świętej Anny, Zbiroża
Stawy Świętej Anny to dwa zbiorniki wodne położone na terenie wsi Zbiroża. Pełnią funkcję popularnego miejsca wypoczynku i wędkowania dla okolicznych mieszkańców oraz gości.
Większy z dwóch stawów, zwany Stawem Dolnym, jest dostępny dla wędkarzy oraz nieformalnie wykorzystywany jako kąpielisko. Otaczają go liczne ścieżki spacerowe, a jego brzeg zdobi figura patronki, Świętej Anny. Staw Górny, odgrodzony groblą, jest rezerwatem przyrody – obowiązuje tam całkowity zakaz łowienia i kąpieli, co zapewnia spokój i naturalny charakter tego terenu.
Kościół Świętej Trójcy, Kościelna 5, Lutkówka
Kościół parafialny w Lutkówce to przykład XVIII-wiecznej architektury drewnianej, charakterystycznej dla Mazowsza. Budynek świątyni wykonano z drewna modrzewiowego. Początki parafii w Lutkówce sięgają prawdopodobnie XIV wieku, choć najstarsze pisemne ślady jej istnienia pochodzą z 1445 roku. W XVI wieku powstał nowy kościół, a obecna świątynia została wybudowana w 1774 roku dzięki staraniom Władysława Grzegorzewskiego. Kościół był wielokrotnie poddawany remontom. W latach 1983-1989 odnowiono jego wnętrze, pokryto dach blachą i wykonano nowy szalunek ścian.
Kościół szczyci się wspaniałym wyposażeniem. Główny ołtarz, przedstawiający Trójcę Świętą datowany jest na lata 1620-1630. Na chórze znajdują się zabytkowe organy pochodzące z końca XVIII wieku, nadające wnętrzu świątyni unikalny klimat.
Pałac Osuchów, Platerów 2, Osuchów
Zespół pałacowo-parkowy w Osuchowie to neoklasycystyczna rezydencja otoczona parkiem o powierzchni około 20 ha, pełnym imponujących drzew pomnikowych. Przestrzeń parku została wzbogacona o kompleks stawów. Wzniesiony w połowie XIX wieku pałac, zbudowany z inicjatywy Feliksa Wołowskiego, stanął na miejscu dawnego dworu Radziejowskich.
Kolejne dekady przyniosły istotne zmiany właścicielskie. W 1944 r. obiekt skonfiskował Skarb Państwa. W kolejnych latach pałac pełnił różne funkcje, mieszcząc między innymi szkołę podstawową oraz lokalne instytucje. W 1982 r. podjęto decyzję o gruntownej renowacji zaniedbanego obiektu, która została powierzona Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Obecnie w pałacu działa Centralny Ośrodek Szkoleniowy ZUS-u.
Pałac Chojnata, Wola-Chojnata 59
Historia Pałacu Chojnata sięga XIX w. Obiekt, obecnie wykorzystywany jako hotel, centrum konferencyjne i miejsce wydarzeń kulturalnych, stanowi doskonały przykład architektury neorenesansowej. Pałac został zbudowany w 1873 r., a jego najstarsze dzieje sięgają czasów, gdy majątek należał do Stanisława Wojczyńskiego, generała wojsk napoleońskich.
Zanim pałac zyskał swoją ostateczną formę, przeszedł przez ręce wielu właścicieli, w tym Wincentego Rębowskiego, który w połowie XIX wieku przekazał go Józefowi Wierzbickiemu. Właśnie za czasów Wierzbickich pałac przybrał swoje neorenesansowe kształty, które zachowane są do dziś. Zmieniający się przez lata właściciele niejednokrotnie dokonywali mniejszych i większych modyfikacji, jednak to Wierzbiccy odcisnęli najtrwalsze piętno na jego wyglądzie.
Po wojnie pałac przeszedł w ręce Skarbu Państwa, a jego funkcje zmieniały się wraz z różnymi instytucjami, aż w 1989 roku trafił w ręce Krzysztofa Malareckiego, który rozpoczął jego gruntowną renowację. Dzięki jego staraniom pałac odzyskał dawną świetność, a w 2001 roku zakończono prace, które pozwoliły na otwarcie obiektu dla szerokiego grona gości.
Kościół św. Wojciecha, pl. Kościelny 4, Biała Rawska
Kościół parafialny św. Wojciecha ma bogatą historię, która sięga wczesnego średniowiecza. Początki miejscowego kultu sięgają czasów przedchrześcijańskich, kiedy w X w. na wzgórzu, na którym później wzniesiono świątynię, istniało cmentarzysko słowiańskie. Z czasem powstała tu pogańska gontyna, a później kaplica, której fundatorami byli uczniowie biskupa Metodego. Pierwotnie była dedykowana św. Annie, patronce, której kult miał na celu wypieranie dawnych wierzeń pogańskich, takich jak czczenie bogini Marzanny. W XI wieku, za panowania Bolesława Chrobrego, kościół przeszedł na obrządek łaciński i przyjął wezwanie św. Wojciecha, czczonego w Polsce jako męczennika i patrona narodowego.
Wnętrze świątyni pochodzi z różnych epok. Zawiera zarówno elementy gotyckie, jak i barokowe, a także późniejsze neogotyckie detale. Znajdują się tu m.in. malowidła przedstawiające kluczowe momenty historii Polski, jak Chrzest Polski i składanie ślubów przez króla Jana Kazimierza. W kościele znajduje się także obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, uznawany za cudowny, który cieszy się szczególną czcią wiernych.
Kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika, Lewin
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika ma historię sięgającą XIV wieku. Początkowo wieś była znana z pierwszego drewnianego kościoła. Przez wiele lat była znaczącą i zamożną parafią, jednak po upadku Powstania Listopadowego, na skutek tragicznych wydarzeń, została rozwiązana, a jej administracja przekazana sąsiednim parafiom. Dopiero w 1928 r., odzyskała samodzielność, choć jej terytorium zostało ograniczone.
Obecny drewniany kościół, wybudowany około 1800 r., zastąpił wcześniejszą świątynię, która spłonęła w wyniku nieszczęśliwego wypadku z wieczną lampką. Budowla, wzniesiona z drewna modrzewiowego, jest przykładem konstrukcji zrębowej i charakteryzuje się prostym, ale eleganckim wnętrzem. W centrum kościoła znajduje się barokowy ołtarz główny z XVII-wiecznym obrazem Matki Bożej Łaskawej.
Wnętrze kościoła zawiera także inne cenne zabytki, np. ambonę z 1630 r. Obok kościoła znajduje się drewniana dzwonnica z XIX w., w której zawieszone są dwa dzwony, św. Stanisława i św. Michała.
Dwór w Bujałach, Bujały
Dwór w Bujałach to budynek parterowy z XIX w., który łączy cechy neorenesansowe. Elewacja frontowa posiada centralny ryzalit, który zwraca uwagę ze względu na swoją niesymetryczną lokalizację. Obiekt otoczony jest pozostałościami po rozległym parku krajobrazowym. Choć nie zachował się w pełni w swojej pierwotnej formie, nadal stanowi cenny element historycznego krajobrazu, który uzupełnia całość kompozycji dworskiej