Pałac Konary, Konary 15, Przeworno
Pałac w Konarach jest zabytkowym obiektem wybudowanym w XVIII w. Zlokalizowany w malowniczej wsi stanowi część bogatego dziedzictwa historycznego regionu. Historia tego miejsca sięga roku 1737, kiedy wieś należała do Paula Maximiliana von Gaffrona i jego żony Juliane Elisabeth von Lohenstein. W kolejnych latach właścicielami byli przedstawiciele rodu von Gaffron, m.in. Ernst Christian Gottlieb von Gaffron oraz baron Hermann von Gaffron, który był dyrektorem Śląskiego Instytutu Kredytowego.
Pałac wraz z otaczającym go zespołem parkowym i spichrzem stanowiły ważne elementy dóbr należących do ww. rodziny. Nad wejściem głównym wznosi się kartusz z herbami rodów von Gaffron i von Lohenstein.
Obecnie pałac w Konarach oferuje nie tylko możliwość zwiedzania i poznania jego bogatej historii, ale również pełni rolę miejsca idealnego na organizację różnego rodzaju wydarzeń. Wspaniała barokowa kaplica, zachwycająca swoją XVIII-wieczną architekturą oraz bogatym wystrojem, nadal służy okolicznym mieszkańcom.
Klasztor Księgi Henrykowskiej, pl. Cystersów 1, Henryków
Klasztor cystersów w Henrykowie jest jednym z najokazalszych przykładów barokowej architektury na Śląsku. Znajduje się tutaj nie tylko monumentalny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jana Chrzciciela, ale jest to również miejsce powstania jednego z najcenniejszych zabytków piśmiennictwa polskiego – Księgi Henrykowskiej.
Historia tego opactwa sięga XIII w., kiedy to książę Henryk I Brodaty przyjął Mikołaja, kanonika katedralnego wrocławskiego i zgodził się na osadzenie w Henrykowie zakonu cystersów. Początkowo klasztor rozwijał się dość intensywnie, ale po najeździe mongolskim i śmierci księcia Henryka Pobożnego, sytuacja opactwa uległa pogorszeniu. Jednak zakonnicy skupili się na odbudowie, a opat Piotr spisał dokument porządkujący sprawy klasztoru, znany jako Księga Henrykowska.
Księga ta, spisana po łacinie po 1268 r., zawiera opis założenia, uposażenia i historii opactwa, a także pierwsze zdanie zapisane w języku polskim – “Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai”, co współcześnie oznacza “Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj”. Jest to jedno z najważniejszych źródeł historycznych dotyczących dziejów Słowiańszczyzny.
W kolejnych wiekach opactwo przechodziło różne okresy prosperity i upadku. Po wojnach husyckich i kolejnych zniszczeniach, następował okres odbudowy i rozwoju, zwłaszcza za czasów opata Henryka Kahlerta w XVII i XVIII w. Rozkwit klasztoru przerywały jednak kolejne konflikty zbrojne, np. wojny prusko-austriackie i napoleońskie, które przyniosły likwidację opactwa w XIX w.
Po okresie sekularyzacji, opactwo trafiło w ręce prywatnych właścicieli, a następnie zostało ponownie zakupione przez cystersów po II wojnie światowej. Od tego czasu klasztor ponownie zaczął odzyskiwać swoją dawną świetność. Obecnie pełni funkcje zarówno sakralne, jak i społeczno-kulturalne, a jego zabytkowy kompleks wpisany jest do rejestru zabytków.
Bazylika im. św. Jerzego, Gliwicka 4, Ziębice
Bazylika Mniejsza św. Jerzego Męczennika to zabytek odzwierciedlający różnorodne style architektoniczne. Została wzniesiona w XIII w. jako kościół dwunawowy o charakterystycznym połączeniu stylów romańskiego i gotyckiego. Portal romańsko-gotycki oraz liczne średniowieczne ołtarze i rzeźby zachowane w świątyni stanowią niezwykłe świadectwo dawnych czasów i artystycznej wartości.
Historia budowy kościoła obejmuje wiele etapów rozbudowy i przebudowy, od momentu wzniesienia pierwotnego korpusu aż po dobudowę kaplicy Mariackiej i wieży dzwonnicy w późniejszych wiekach. Renowacje i prace konserwatorskie przeprowadzane w XIX i XX wieku przywróciły pierwotny blask świątyni.
Architektura bazyliki wyróżnia się unikatowym układem dwunawowego korpusu oraz bazylikowego prezbiterium, co stanowi rzadko spotykane rozwiązanie w XIII- wiecznej architekturze sakralnej. Bogate wnętrze zdobią liczne dzieła sztuki, np. gotyckie rzeźby, polichromie z XV i XVI w. oraz barokowe ołtarze, nadając kościołowi niepowtarzalny charakter.
Muzeum Domu Śląskiego, Rynek 44, Ziębice
Muzeum Domu Śląskiego mieści się w ratuszu i od XX w. gromadzi pamiątki z przeszłości miasta i okolic. Dzięki hojnym darom przekazanym przez wdowę po śląskim artyście Josephie Langerze zbiory szybko się rozrosły. Po zakończeniu II wojny światowej, niemiecki kustosz przekazał muzeum władzom polskim, a kolekcje poszerzono o eksponaty z likwidowanej ekspozycji w Niemczy.
W latach 70. XX wieku, obiekt zmienił swój profil na Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego, koncentrując się na zbiorach związanych z życiem domowym. Jednak od lat 90., stara się łączyć funkcje muzeum specjalistycznego i regionalnego, prezentując bogate zbiory w 10 salach ekspozycji stałych. Obecnie, galeria prezentuje wyposażenie domu mieszczańskiego charakterystycznego dla tej części Śląska. Są to m.in.: eksponaty związane z gotowaniem, np. miedziane formy do wypieku bab i wyrobu pasztetów, meble i bibeloty związane z początkiem XIX w., szafy ludowe czy sprzęt gospodarstwa wiejskiego.
Rynek w Ziębicach, Ziębice
Wychodząc z muzeum udajemy się na krótki spacer po rynku i przyległych uliczkach. Sam plac pochodzi z czasów średniowiecza, a otaczają go kamienice z efektownymi szczytami. Można na nim również zobaczyć ślady obecności cystersów- miejski dwór opatów z Henrykowa. Pozostałe kamienice przy Rynku, choć głównie z XIX w., często posiadają starsze podziemia i partery.
Historia Ziębic sięga średniowiecza. Lokowane w XIII w. przez księcia Henryka III miasto, pełniło rolę ważnego ośrodka handlowego i rzemieślniczego. W kolejnym wieku było stolicą księstwa ziębickiego, a następnie przechodziło przez różne okresy panowania, włączając w to dominację Habsburgów i Prus. Po II wojnie światowej miasto zostało przyłączone do Polski, co spowodowało wysiedlenie dotychczasowej ludności niemieckiej.
Brama Paczkowska, Grunwaldzka 26, Ziębice
Kontynuujemy nasz spacer do Bramy Paczkowskiej, która stanowi jeden z najważniejszych symboli Ziębic. Imponujący zabytek średniowiecznych fortyfikacji miasta powstał w XIV w., a w kolejnym przebudowany. Zaprojektowana na planie czworoboku, dwukondygnacyjna budowla w stylu gotyckim z ostrołukowym przejazdem pozostaje ciekawszym zachowanym fragmentem historycznych fortyfikacji. Pomimo zamurowanego wejścia, wąskie szpary strzelnicze dodają jej charakteru.
Historia bramy ściśle związana jest z rozwojem miasta, szczególnie za panowania Karola I z dynastii Podiebradów, który przyczynił się do rozbudowy Ziębic. Bramą Paczkowską często kroczyli nie tylko mieszkańcy, ale także postaci historyczne, a nawet literackie, jak Pomurnik z powieści “Narrenturm” autorstwa Andrzeja Sapkowskiego. Przejście pod bramą stanowi wejście do starej części miasta.
Park miejski, Ziębice
Z Bramy kierujemy się w stronę parku miejskiego, który powstał dzięki staraniom Towarzystwa Upiększania Miasta oraz darowiznom od rodziny Schottländerów. Długotrwałe zaangażowanie mieszkańców, którzy ponad 100 lat temu przekształcili tereny poprzemysłowe w oazę spokoju i odpoczynku, dało początek temu miejscu.
W parku można podziwiać wieżę ciśnień, znaną jako Zamek Wodny oraz monumentalną figurę Orła Piastowskiego autorstwa Tadeusza Tellera, wzniesioną na jednej z górek, z której roztacza się przepiękna panorama miasta i okolicy. Drzewostan to zróżnicowane nasadzenie obejmujące głównie dęby, buki, lipy, świerki, sosny, modrzewie oraz różne gatunki klonu, jaworu i wiele innych. W północno-zachodniej części parku rozwijają się bogate zbiorowiska roślin wilgotnych, tworząc unikalne ekosystemy.
Dodatkową atrakcją dla najmłodszych jest Park Jurajski, który znajduje się na terenie Parku Miejskiego. Dzieci mogą tam podziwiać rzeźby dinozaurów np. znajdujące się w wodzie, których głowy oraz oczy od czasu do czasu świecą.
Słup graniczny z XIII wieku, Ziębice
Jest to jeden ze słupów z Granicy Świętego Jana, czyli średniowiecznego pogranicza ziem tzw. Księstwa Biskupiego. Kresy zostały oznakowane pod koniec XIII w. w wyniku sporu między księciem Henrykiem Probusem a biskupem Tomaszem z Wrocławia. Do dziś zachowało się 6 słupów granicznych. Wykonano je z granitu i miały jednolitą wysokość ok. 2,5 m.
Nasz punkt (określę go jako pierwszy słup biskupi), został wykonany razem z 3 i 5 później niż 2, 4 oraz 6. Kolumny wcześniejsze mają jaśniejszy kolor i inny krój pisma.
Drugi słup stoi na wzniesieniu w szczerym polu, dostępny żółtym szlakiem turystycznym z Osiny Wielkiej. Trzeci znajduje się przy drodze z Osiny Wielkiej do Chocieborza. Czwarty- stoi przy drodze z Wigańcic do Szklar. Piąty jest na styku granic łączących gminę Przeworno z gminą Grodków, w pobliżu miejscowości Samborowice i Bogdanów. Szósty znajduje się na terenie gminy Skoroszyce w pobliżu miejscowości Chróścina Nyska, w szczerym polu.
Na jednym boku każdego słupa wyryty jest napis: TMI / SCI / IOHIS, czyli Granica / Świętego / Jana. Na drugim boku znajduje się pastorał, a na trzecim ukośny krzyż w kształcie litery [X], symbol znakowania granicy.
Zbiornik Topola, Kamieniec Ząbkowicki
Zbiornik Topola zlokalizowany jest na rzece Nysa Kłodzka. Powstał w latach 1995–2003 jako element Narodowego Programu Odbudowy i Modernizacji, mający na celu ochronę przed powodziami oraz wykorzystanie zasobów wodnych dla produkcji energii.
Jest to świetne miejsce, aby zostać na nocleg. Można spotkać tu różnorodne gatunki zwierząt np. łabędzie czy sarny, a w samym zbiorniku są m.in.: pstrągi, lipienie oraz klenie.