Podziemne Miasto Osówka to unikatowy obiekt militarny, którego początek sięga połowy 1943 r. Powstał w ramach tajnego projektu Riese realizowanego przez III Rzeszę Niemiecką. Cel budowy kompleksu do dziś stanowi zagadkę. Niektórzy sugerują, że miała to być tajna kwatera Adolfa Hitlera, inni z kolei twierdzą, że Osówka miała służyć jako podziemne fabryki zbrojeniowe. Do prac wykorzystywano zarówno robotników, jak i więźniów z obozu koncentracyjnego Gross-Rosen.

Kompleks Osówka składa się z systemu betonowych korytarzy, hal i umocnień. Wyróżnia się dwa obiekty: “Kasyno” i “Siłownia”, które przyciągają największą uwagę podczas zwiedzania. Eksploracja odbywa się pod opieką przewodnika, który prowadzi przez trasy: historyczną oraz ekstremalną. Trasa historyczna obejmuje betonowe wartownie, hale z szalunkami oraz betonowe korytarze techniczne, prezentując historię więźniów pracujących w Górach Sowich podczas II wojny światowej. Natomiast trasa ekstremalna prowadzi przez tajemnicze korytarze, gdzie przewodnik opowiada o powojennych losach Osówki i próbach rozwikłania jej tajemnicy.

Podziemne Miasto Osówka to nie tylko historia ukryta pod ziemią, ale także na powierzchni. Spacer po terenie kompleksu ujawnia pozostałości po obozie pracy, fundamenty po kruszarkach, elektrowni oraz inne naziemne obiekty.

Strona Osówki

Punkt widokowy Osówka oferuje malowniczy widok na Góry Sowie oraz okolicę. Choć miejsce nie jest wyposażone w udogodnienia tj. parking czy ławki do wypoczynku, to warto zatrzymać się tu na chwilę, by podziwiać panoramę Parku Krajobrazowego Gór Sowich. Trzeba jednak mieć na uwadze, że droga dojazdowa może być wąska, a brak miejsca do zaparkowania może stanowić pewne wyzwanie. Pomimo tych niedogodności, widok z tego miejsca jest zachwycający i z pewnością warto poświęcić chwilę na jego podziwianie.

Sztolnie Walimskie to kompleks “Rzeczka”, jeden z siedmiu kompleksów “Riese”. Prace prowadzone przez Niemców miały na celu stworzenie imponujących podziemnych zespołów, w tym “Rzeczka”, “Jawornik”, “Włodarz”, “Osówka”, “Soboń”, “Gontowa” i “Książ”. Były one prowadzone siłami pracowników przymusowych oraz jeńców wojennych. Jednakże, mimo ogromnego nakładu pracy, budowa nigdy nie została ukończona.

Dziś Sztolnie Walimskie są udostępnione do zwiedzania. Podziemna trasa turystyczna po kompleksie “Rzeczka” stanowi pozostałość po jednym z najbardziej tajemniczych przedsięwzięć górniczych i budowlanych tamtych czasów. Zwiedzanie odbywa się tylko z przewodnikiem i trwa około godziny. Z uwagi na niską temperaturę i dużą wilgotność wewnątrz obiektu, zalecam zabranie ciepłej odzieży.

500-metrowa trasa turystyczna prowadzi przez labirynt sztolni i komór. W kompleksie można zobaczyć m.in. prawie wykończoną wartownię, w której zgromadzone zostały eksponaty i dokumenty związane z historią kompleksów “Riese”. Impresyjne wymiary hal oraz nietypowe elementy architektoniczne pozostawiają wrażenie ogromu pracy, jaka została włożona w budowę tych podziemnych kompleksów.

Podziemne sztolnie stają się także schronieniem dla nietoperzy, co stanowi dodatkową atrakcję dla miłośników przyrody. Całość stanowi nie tylko fascynującą podróż w głąb historii, ale także szansę na zgłębienie tajemnic tego niezwykłego miejsca.

Strona Sztolni

Kompleks Włodarz to jedno z wielu tajemniczych miejsc w Górach Sowich, które w latach 1943-1945 było areną gigantycznych prac budowlanych prowadzonych przez hitlerowskie Niemcy. Włodarz był miejscem, gdzie tysiące więźniów, głównie Żydów, pracowało na rzecz III Rzeszy, budując podziemne kompleksy mające służyć różnym celom, od schronów dla Hitlera po podziemne fabryki i laboratoria. Prace były prowadzone w ścisłej tajemnicy, a teren budowy był pilnie strzeżony.

Kompleks składał się z potężnych struktur betonowych i podziemnych tuneli, które miały różnorodne zastosowania. Znajdowały się tutaj m.in. rampy przeładunkowe, szyby wentylacyjne oraz miejsca produkcji betonu, co świadczy o złożoności i rozległości tego przedsięwzięcia.

Obecnie miejsce to jest dostępne dla zwiedzających, którzy mogą poznać historię tego niezwykłego kompleksu podczas około godzinnego zwiedzania, obejmującego m.in. podziemne korytarze, płynięcie łodzią po zalanej części podziemi oraz kino podziemne z projekcją filmu o Riese. Pomimo wielu lat badań i eksploracji, wiele aspektów budowy kompleksu pozostaje tajemnicą, a wiele obiektów nadal pozostaje ukrytych i nieodkrytych.

Strona Włodarza

Kompleks Jawornik, położony w masywie Chłopskiej Góry w Górach Sowich, stanowi jedną z mniej znanych, ale równie istotnych części tajemniczego projektu Riese. Choć nie jest on udostępniony w sposób komercyjny, jego eksploracja przynosi fascynujące spojrzenie na przeszłość i ukryte tajemnice. Niemcy wysadzili wszystkie wejścia, pozostawiając jedynie małe dziurki w ziemi.

Jawornik składa się z siedmiu sztolni, które wchodzą w skład zespołu Działu Jawornickiego. Choć brak oficjalnie przygotowanej trasy turystycznej, odnalezienie kompleksu jest stosunkowo łatwe, szczególnie gdy się używa przycisku NAWIGUJ. Obiekt dostępny jest tylko dla doświadczonych grotołazów- bez odpowiedniego sprzętu i wiedzy, nie wolno tam wchodzić. W środku można dostrzec pozostałości infrastruktury górniczej, np. drewniane kołki i podkłady kolejowe, świadczące o katorżniczej pracy więźniów w czasie wojny.

Zamek Grodno, usytuowany na szczycie Góry Choina, na wysokości 450 m n.p.m., to ponad 700 lat historii i doskonały punkt widokowy. Jego początki sięgają czasów Piastów Śląskich, a pod koniec XVI w. został przebudowany na renesansową rezydencję. Dziś jest jedną z najważniejszych i najlepiej zachowanych warowni na terenie Dolnego Śląska.

Obiekt, zwany również Kynsburgiem posiada fascynującą architekturę. Wzniesiony z kamienia na szczycie rozległego wzgórza, był niegdyś największym zamkiem na Śląsku. Otaczał go blankowany mur obwodowy, a w kurtynie południowej znajdowała się niewielka, czworoboczna wieża. Wieża bramna z broną zlokalizowana była w narożniku południowo-zachodnim.

Na terenie zamku można zobaczyć wiele interesujących miejsc i eksponatów, m.in.: salę tortur, loch księżniczki Małgorzaty czy salę rycerską i myśliwską. Dodatkowo, na terenie zamku znajduje się Centrum Bioedukacji Multimedialnej z nowoczesną salą multimedialną poświęconą rezerwatowi przyrody „Góra Choina” oraz salą kinową.

Strona zamku

Kładka nad jeziorem Bystrzyckim jest nie tylko najdłuższą w Polsce, ale także jedyną wieloprzęsłową o konstrukcji wstęgowej. Jej długość wynosi ok. 126,5 m, a szerokość pomostu to 2,4 m, z możliwością poszerzenia do 4,9 m w najszerszym miejscu. Konstrukcja kładki opiera się na 49 prefabrykowanych elementach żelbetowych, które łączą się w elegancką, horyzontalną formę.

Na kładce znajduje się luneta do podziwiania malowniczych krajobrazów oraz ławki wyposażone w moduły dźwiękowe umożliwiające odtwarzanie efektów dźwiękowych, tj. odgłosy ptaków i szum wody. Most posiada również oświetlenie LED.

Zapora kamienno-betonowa, wzniesiona w 1917 r. na rzece Bystrzyca. Jej konstrukcja, wykonana z kamienia wydobywanego lokalnie, ma imponujące wymiary: długość korony wynosi 230 m, wysokość sięga 44 m, a szerokość u podstawy to 29 m. Ten monumentalny obiekt stworzył zalew o powierzchni około 51 ha oraz pojemności 8 mln m³.

Zapora została wyposażona w 10 stałych otworów przelewowych, cztery upusty umieszczone w środkowej części korpusu oraz dwa upusty denne, które razem mogą przepuścić aż 318 m³ wody na sekundę. Pomimo swoich ogromnych rozmiarów, zapora była w stanie przetrwać nawet największe przepływy wody, jak te z lipca 1997 r.