Rynek w Ornecie otoczony jest przez barokowe kamienice z podcieniami, które powstały na przestrzeni XVII i XVIII w. Budynki te, mimo przebudów po pożarze, zachowały swoje historyczne walory. W podcieniach niegdyś mieściły się liczne sklepiki kolonialne oraz lokale handlowo-usługowe. Średniowieczny układ urbanistyczny Placu Wolności jest jednym z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych na Warmii.
Ratusz to gotycka budowla, będąca jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych przykładów średniowiecznej architektury na Warmii. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta o długości 40 m po wykupieniu sołectwa przez miasto w XIV w. Prace nad nim zakończono przed rokiem 1384, kiedy to odlano najstarszy dzwon na Warmii, poświęcony św. Katarzynie.
Magistrat posiada 2 główne kondygnacje oraz piwnice przykryte sklepieniami kolebkowymi. Dolna kondygnacja pierwotnie pełniła funkcję hali targowej, gdzie mieściły się jatki mięsne oraz ławy chlebowe. Na piętrze znajdowały się izby rady miejskiej, burmistrza oraz sala zebrań. W XVIII w. dobudowano do niego siedzibę policji municypalnej, co zmieniło układ wejść do budynku. Charakterystycznym elementem ratusza jest dach z barokową wieżyczką zegarową, w której znajduje się ww. gotycki dzwon.
